Netwerkkaart Europa 2023
Ontdek welke Nederlandse gemeenten betrokken zijn bij Europese samenwerking en op welke thema’s.
2 juli 2023
Vier wijkaanpakken in vogelvlucht
1 Groningen, Selwerd
Het Groningse Selwerd is een typische naoorlogse stempelwijk met portieketageflats, geschakelde rijwoningen en hoogbouwflats. De wijk heeft ongeveer 6.200 inwoners. Een groot deel van de 4.100 woningen is toe aan renovatie. Selwerd is qua nationaliteiten de meest diverse wijk van Groningen. De grootste opgaven voor de wijk zijn volgens de gemeentelijke statistieken armoede (20% van de huishoudens leeft op of onder het sociaal minimum), (geestelijke en lichamelijke) gezondheid, en eenzaamheid. De belangrijkste opgaven voor het fysieke domein zijn de kwaliteit van de openbare ruimte en woningen en de verduurzaming van de leefomgeving. Al deze opgaven zijn ondergebracht in de wijkaanpak Sunny Selwerd, die loopt tussen 2018-2028.
Op het gebied van de energietransitie is het doel van de gemeente om de wijk voor 2030 op het warmtenet aan te sluiten. Het gemeentelijke warmtebedrijf Warmtestad is het net buurt voor buurt aan het uitbreiden en werkt daarin samen met de woningcorporaties en de lokale energiecoöperatie Grunneger Power. Een pilotproject in de buurt De Larix is in 2022 afgerond waarbij de eerste 26 woningen zijn aangesloten op het warmtenet. Het doel is om de aardgasvrij-activiteiten zoveel mogelijk te verbinden met de integrale wijkaanpak, waarbij telkens wordt gezocht naar logische koppelkansen met fysieke en sociale projecten.
2 Marseille, Frais Vallon
Het Frais Vallondistrict is gelegen in het noordoosten van Marseille. De wijk is begin jaren 60 gebouwd om de mensen uit de buitenwijken van Marseille te huisvesten. Er wonen ongeveer 5.000 mensen, veelal met een Afrikaanse migratieachtergrond, verdeeld over veertien flats met bij elkaar 1.350 sociale huurwoningen. In Frais Vallon werkt de gemeente aan het SIRIUS-project, waarin drie doelen centraal staan. Allereerst het renoveren van de gebouwen om ze energie-efficiënter te maken. Ten tweede het vervangen van het warmtesysteem: nu ligt er een collectief net dat is aangesloten op een centrale boiler, dat wordt vervangen met een los systeem per (flat)gebouw. Ten slotte het aanleggen van 6.000 vierkante meter aan zonnepanelen op de daken in de wijk.
Deze aanpak moet het district op termijn zelfvoorzienend maken op het gebied van energie en bewoners moeten profiteren door een lagere energierekening. De gemeente werkt samen met de eigenaar van de sociale huurwoningen, woningcorporatie Habitat Marseille Provence. Naast de energetische doelen hierboven, heeft de aanpak ook een sociale component. Een ander doel is om het gedrag van bewoners op het gebied van duurzaamheid te verbeteren, waardoor ze bewuster worden van hun verbruik, maar ook bijvoorbeeld afval en autogebruik. Om de aanpak te ondersteunen wil de gemeente ook investeren in de lokale voorzieningen, waaronder (duurzame) mobiliteit, afvalverwerking en straatverlichting.
3 Bologna, Pilastro-Roveri
De Pilastro-Roveribuurt ligt in het Noordoosten van Bologna. De ene kant, Pilastro, is een jaren ’50-wijk met veel sociale huurwoningen. Die worden met name bewoond door ouderen en migranten. De andere kant, Roveri, huisvest veel industrie. In totaal telt Pilastro-Roveri er bijna 8.000 inwoners. Het gebied gaat gebukt onder stigma van hoge mate van geweld en criminaliteit. In de werkelijkheid valt het flink mee, zeker sinds investeringen van de EU in het gebied, maar onder de lokale gemeenschap is wel participatiemoeheid te voelen.
Binnen het EU-project Green Energy Transitions Program (GRETA) werken de Universiteit van Bologna, de gemeente, bewoners en andere lokale partijen samen om energieburgerschap te stimuleren. Op basis van bevindingen over wat energieburgerschap inhoudt, hoe het ontstaat, en hoe het gestimuleerd kan worden, worden beleidsaanbevelingen gedaan. Bijvoorbeeld over het soort kennis, sociale structuren, of financiële middelen die ervoor nodig zijn. Verder wordt ingezet op een daling in energiegebruik en stijging van lokale duurzame opwek, en dat mensen duurzamer gedrag gaan vertonen in bredere zin. Ook moeten juridische en beleidsstappen worden gezet die energiegemeenschappen stimuleren.
4 Wenen, Per-Albin-Hansson-Siedlung Ost
Per-Albin-Hansson-Siedlung Ost (PAHO) is een jaren ’70-buurt gelegen in het zuiden van Wenen. De wijk kent veel hoogbouw, met daartussen ruime groenstroken. PAHO telt bijna 14.000 bewoners verspreid over 4.700 woningen – alle sociale huurwoningen in het bezit van Wiener Wohnen. Een aanzienlijk deel van de bewoners zijn senioren. Het andere deel van de bewoners bestaat grotendeels uit migrantenfamilies, veelal met (jonge) kinderen. De spanning tussen de twee groepen loopt geregeld op.
Er ligt een gasgestookt warmtenet in PAHO. Om over te gaan op een duurzame bron moeten de woningen worden aangepast. Wiener Wohnen mag echter alleen achter de voordeur komen met toestemming van de bewoners.
Wiener Wohnen streeft in brede zin naar toekomstbestendige woningen en buurt. Naast ‘warmte’ richt Wiener Wohnen zich op de pijlers groen, sociale cohesie, bereikbaarheid, mobiliteit en veiligheid. Voorbeelden van projecten zijn het creëren van ontmoetings- en speelplekken, het plaatsen van verlichting, het organiseren van (sport)activiteiten voor kinderen en ouderen, en de aanleg van een collectieve moestuin. Deze en meer projecten staan beschreven op de IBA website.