Eerst de mens, dan het gebouw

Bouwen met focus op de sociale component van wonen

In het nieuwe Woonakkoord (2021) staat de afspraak dat er in tien jaar tijd een miljoen extra woningen bij komen in Nederland. Van dat aantal bouwen we meer dan honderdduizend woningen voor ouderen, inclusief de benodigde voorzieningen, om zo het schreeuwend tekort aan woningen op te lossen. De criteria die bepalen of een project geslaagd is, hebben daarbij vaak uitsluitend betrekking op functionele zaken. En is een project eenmaal gerealiseerd, dan wordt het als afgerond beschouwd. Dat kan ook anders…
Door primair uit te gaan van de sociale functie en de spontane interactie tussen mensen. De sociale en de technische functie lopen vloeiend in elkaar over, van het begin tot het einde van het ontwikkel- en bouwproces. En juist daarna, want pas als de mensen er wonen en leven kun je echt ervaren hoe de ideeën in de praktijk werken. Het is dus nooit af.

Waarom primair aandacht voor de sociale component?

De primaire keuze voor de sociale functie van wonen is fundamenteel. Die keuze weerspiegelt mijn visie op wonen. Wonen is veel meer dan alleen een dak boven je hoofd hebben. Wonen heeft ook te maken met geborgenheid, gezondheid, veiligheid en geluk. Met jezelf verbonden en betekenisvol voelen. Met erbij horen en met sociale interactie.
In 2019 voelde 1 op de 10 Nederlanders zich sterk eenzaam. Die eenzaamheid komt in het bijzonder voor onder de meest kwetsbaren, waaronder een aanzienlijke groep (zorgbehoevende) ouderen. Door de toenemende vergrijzing van Nederland zullen nog meer ouderen die vooral op zichzelf zijn aangewezen steeds langer op zichzelf wonen. Sociale verbondenheid met hun wijk of buurt kan dan helpen om gevoelens van eenzaamheid te verminderen.

Maar sociale verbondenheid reikt verder. Verbondenheid met de wijk of buurt draagt ook bij aan betekenisvol oud worden. Het nodigt uit om mee te doen en bijvoorbeeld aan de slag te gaan als vrijwilliger. Daarmee help je niet alleen anderen. Het geeft jezelf ook voldoening, brengt structuur in je dagelijks leven en je breidt je sociale contacten ermee uit. Zo draagt sociale verbondenheid met je woonomgeving in hoge mate bij aan geborgenheid, veiligheid en geluk. En in het verlengde daarvan aan gezondheid.

‘Waar je leeft, waar je ontmoet’

Hoe ontstaat nou een sterke sociale woonomgeving? Door het creëren van verrassende verbindingen die eigenlijk als heel vanzelfsprekend aanvoelen. Vaak door in één buurt of gebouw wonen te combineren met zorg en onderwijs. Met daarbij voorzieningen als een restaurant, een winkel, medische- en sportfaciliteiten of zelfs een kerk. Zo ontstaan leefomgevingen waarin niet alleen wordt gewoond, maar waarin ook wordt geleerd of gewerkt. Vervolgens richten wij die omgeving zo in dat tussen de bewoners en andere gebruikers op een natuurlijke manier sociale interactie ontstaat. Bijvoorbeeld door gebruikers via dezelfde hoofdingang te laten binnenkomen. We betrekken toekomstige bewoners en gebruikers, maar ook omwonenden en specialisten daarom ook bij het hele ontwikkeltraject.

In zo’n woonomgeving die is ingericht op het ontstaan van toevallige ontmoetingen, begint het bij alledaags en vluchtig contact. Dat is de bron voor het ontstaan van langdurige contacten en uiteindelijk van een sociaal sterke woonomgeving waarin je elkaar herkent en jezelf ook gezien voelt. Een woonomgeving waarin buren, buurtgenoten en andere mensen die er komen, prettig en vertrouwd met elkaar samenleven, elkaar helpen en een oogje in het zeil houden. In zo’n omgeving kun je je echt thuis voelen. Niet voor niets is ons motto ‘Waar je leeft, waar je ontmoet’.

Eerst de mens, dan het gebouw

Ik zie het als onze opgave om woonomgevingen te ontwikkelen waarin mensen naar elkaar omkijken en een betekenisvol eigen leven kunnen leiden. Of dat nu in een rijtjeswoning of in een wooncomplex is. Daarom creëren wij sociaal sterke woonomgevingen waarin de toevallige ontmoeting tussen mensen een centrale rol speelt. Eerst de mens, dan het gebouw.