Twaalf inzichten om zorggeschikt wonen voor senioren te realiseren

Zorggeschikt wonen vraagt om samenwerking tussen organisaties

“De bouwopgave voor zorggeschikt wonen is investeren in gemeenschappen”, stelt Susan van Klaveren, een van de auteurs van de publicatie Zorggeschikt wonen voor senioren en senior projectleider bij Platform31. “Door de tekorten binnen zorg en welzijn is het belangrijk dat we woon(zorg)vormen ontwikkelen die zorgzame gemeenschappen stimuleren en faciliteren. We bouwen dus met het oog op de gemeenschap die er gaat wonen. “Wat hebben zij nodig om elkaar te ontmoeten, activiteiten te ondernemen en elkaar te helpen wanneer nodig? Dit alles om te komen tot een toekomstbestendig woonzorglandschap.” Van Klaveren deelt de volgende inzichten:

• De nieuwe zorggeschikte woonvormen vragen om een cultuurverandering in de zorg. Van kamers in een verpleeghuis naar woningen van de bewoners. De zorg is te gast in de woning van de senior. En welzijn, vitaliteit en eigen regie staan veel meer voorop.
• Het is belangrijk om van tevoren te bepalen voor welke doelgroep(en) je ontwikkelt. Doe je dit voor mensen met dementie, mensen met somatische aandoeningen, of een mix van doelgroepen en generaties? De keuze voor de doelgroep heeft invloed op de keuzes die je maakt op het gebied van het gebouw, de woning, zorg en welzijn. En daarmee ook op de haalbaarheid van de businesscase.
• Gemeenten, bepaal je aanpak per wijk of buurt. Waar wonen ouderen? Welke zorg-, welzijn en dienstverlening is aanwezig en wat zou moeten worden toegevoegd? Waar kan (of moet zelfs) de bestaande bouw zorggeschikt worden gemaakt? Hoe kan inbreiding bijdragen aan meer zorggeschikt wonen? Reserveer locaties voor zorggeschikte nieuwbouw en inbreiding. En betrek zeker senioren, zorgorganisaties en woningcorporaties in dit proces.
• Van afspraken naar realisatie: er zijn verschillende stappen die je moet nemen om zorggeschikt wonen te realiseren en die variëren van het vaststellen van de streefaantallen tot beheer en exploitatie van het complex. Zo zijn niet alleen gemeenten en marktpartijen betrokken, maar ook senioren, burgerinitiatieven, corporaties, zorgorganisaties en zorgaanbieders.

Van streefaantallen naar realisatie

Bron: Platform31

Behoefte aan meer inzichten over zorggeschikt wonen? Download de publicatie ‘Zorggeschikt wonen voor senioren’.

Het Ouden Huis: Zorggeschikt wonen in de praktijk

“Het gaat om mensen”, begint Leonard Smit initiatiefnemer en ontwikkelaar van Het Ouden Huis. De woonvorm biedt senioren in de sociale huur een fijne woning, passende ondersteuning naar vraag en gezamenlijke ruimten voor eten of activiteiten. Een thuis waar senioren met trots hun familie uitnodigen om op bezoek te komen.

“Regels en systeemdenken zitten vaak nog in de weg”, geeft Smit aan, “maar deze nieuwe woon(zorg)vorm laat echt de meerwaarde zien.” Hij deelt verschillende inzichten:

• In Het Ouden Huis wonen senioren met of zonder hulp- of zorgvraag samen in een kleinschalige setting van 35-40 woningen. Senioren kunnen hier alleen, maar ook met hun partner terecht.
• Als de bewoners ondersteuning nodig hebben, dan kan dit uiteenlopen van lichte hulp tot Wlz-zorg. Zij kunnen 24/7 een beroep doen op ondersteuning en per locatie zijn er 6 tot 10 studio’s voor jongeren die zich inzetten voor sociale activiteiten.
• Ouderen waarderen dat ze (waar mogelijk) tot het einde in Het Ouden Huis kunnen blijven wonen.
• Om sneller tot nieuwe locaties te komen heeft Het Ouden Huis een standaard woning ontwikkeld met als doel lagere kosten en meer tempo door standaardisatie en prefabricage in houtskeletbouw.

Zorgzame architectuur

Evelien van Veen, Woonwerk architecten, ontwerpt zorggeschikte wooncomplexen en zet de wensen van deze partijen om in zorgzame architectuur. Als verbinder van wonen-welzijn-zorg geeft Van Veen de volgende tips voor toekomstbestendige zorggeschikte woonvormen:

• Betrek voortijdig alle stakeholders in de ontwikkelvisie, de potentiële bewoners, de buurt, de gemeente en de zorgpartij(en). Benader de opgave op verschillende schalen van wijk naar ontwikkellocatie en programma van het gebouw. Een complex staat niet op zichzelf.
• Betekenisvol wonen: wonen gaat ook over het versterken van een gezonde leefomgeving, toegankelijkheid, toekomstbestendigheid en betaalbaarheid.
• Community: geclusterd wonen is een woonvorm met kansen, maar slaagt alleen met bewoners met een gedeelde motivatie en er daadwerkelijk ruimte is voor ontmoeting. Community building is essentieel.
• Ontwerp de (gemeenschappelijke) buitenruimte. Een buitenruimte die uitnodigt om er gebruik van te maken, geeft hogere kwaliteit van leven.

Rol van ontwerper in speelveld gelukkig en gezond oud worden in de wijk

Bron: Zorgzame architectuur, Woonwerk architecten