Sociaal wonen in onzekere tijden
De antwoorden op klemmende vraagstukken beschreven in 26 papers; voor iedereen die zich met woonbeleid bezighoudt.
12 december 2024
Patrick van Lunteren, werkt bij Platform31 aan duurzame ontwikkeling.
Tippingpoints
Er is alle reden om optimistisch te zijn. Nog nooit stond duurzaamheid zo hoog op de politiek bestuurlijke agenda’s. We bereiken een ‘tippingpoint’ in de acceptatie dat er grenzen zijn aan de groei. Dat Brede Welvaart nu als leidend principe in het regeerakkoord is genoemd is prima. Het is een andere vlag boven woorden, die precies zeggen wat Brundtland in 1987 al beschreef. Weeg naast het belang van hier en nu ook het belang van daar en straks. Dat geeft grenzen aan de groei. 35 jaar heeft het geduurd. Dat is niet zo heel lang als je bedenkt dat we na de val van de muur dachten het einde van de geschiedenis te hebben bereikt en dat we in het meest ideale soclaal-economische model van eeuwige vrijheid en voorspoed waren beland.
En we leven ook, met wat ups en downs in een droomtijd. Elke anderhalf jaar kan er twee keer zoveel informatie worden opgeslagen op die chips. We vliegen een paar keer per jaar naar exotische oorden. Om de paar jaar vervangen we de meubels en elk seizoen kopen we nieuwe kleren. 99.5% van de tijd komt er stroom uit het stopcontact en er zijn zelfs in de winter aardbeien te koop.
De grenzen aan die voorspoed en groei laten zich nu helaas wel gelden. CO₂, stikstof, ontbossing, plastic soep in de oceanen en het uitsterven van soorten. We kunnen het niet meer niet zien. Onze kinderen ook niet. Wat laten we hen na voor STRAKS. Met hen verspreid de ongemakkelijke stroom vluchtelingen die zich over de wereld als gevolg van klimaatverandering. De mensen DAAR kunnen hun eigen boontjes niet eens meer planten, laat staan doppen. De grond is te droog, de grond staat onder water of de vruchtbare grond is al lang weggespoeld omdat er geen wortels meer waren om ze vast te houden.
Elke dag zou je een radslag van geluk willen maken dat de beslissers van nu het lef hebben om bij te draaien. Niet als lemmingen over de klif en als laatste ‘zoogdier’ het licht uit doen maar de hand in eigen boezem steken. Het tij is nog te keren voor onszelf en voor heel veel planten en dieren. We weten tot op de peta-joule nauwkeurig waar we naar streven. Bij Platform31 hoor je op de gangen dan ook steeds vaker: “Hashtag-HoeDan”. De meest gehoorde vraag bij beleidmakers, onderzoekers en uit de dagelijkse praktijk van de doeners.
De wijsheid van jaren leert dat ergens in Nederland, Europa of daarbuiten de antwoorden al lang zijn gevonden. Schone, eerlijk beheerde energiebronnen, aanpassingen aan droogte, hitte, natte voeten en het verstandig omgaan met grondstoffen, liefst hernieuwbaar en biologisch afbreekbaar. Het is allemaal al ergens uitgevonden, of in vergetelheid geraakt. De vraag is of we ons na deze openlijke erkenning van de grenzen ook uit de gijzeling van oude patronen weten te ontrukken en open staan voor die nog onbekende, onzekere toekomst bij introductie van die ‘nieuwe’ bronnen en systemen. Transitie is immers niet anders dan klooien en prutsen in en naar het onbekende, tot er een nieuw geaccepteerd evenwicht ontstaat.
Met wat geduld, wederzijds respect en vergevingsgezindheid als een experiment niet dat brengt wat we er van hoopten, komen we er vanzelf. Bij Platform31 staan we als team Duurzame Ontwikkeling in ieder geval paraat om mensen met elkaar te verbinden, om mensen te verwonderen met inzichten en kennis die we overal ophalen en om de verandering te helpen ontstaan. Zo brengen we de wereld dichterbij het ‘tippingpoint’ van de vooruitgang – de intrinsiek duurzame samenleving – en steeds verder weg van het ‘tippingpoint’ van uitputting, extinctie en natuurrampen.
Ik maak in ieder geval dit jaar elke dag een radslag voor Brundtland. Of als u dat liever leest voor de Brede Welvaart. En alvast een koprol voor de intrinsiek duurzame wereld waar we het nu in de huidige rapporten al voorzichtig over hebben.