Ouderen langer thuis dankzij zorgwoningen in Austerlitz

Het idee voor zorgwoningen in Austerlitz ontstond in 2007 tijdens bewonersbijeenkomsten. “Maar in 2014 zijn we het plan, ‘Hart van Austerlitz’, echt gaan realiseren’’, vertelt Jan Snijders, voorzitter van zorgcoöperatie Austerlitz Zorgt. “Het gebouw dat we voor ogen hebben noemen we een ‘meergeneratiegebouw’, het is bedoeld om er te kunnen blijven wonen.” Er wordt ingezet op ontmoeting van jong en oud: er komt een dorpshuis, basisschool, peuterspeelzaal, vijfentwintig corporatiewoningen (waarvan zeventien zorgwoningen) en vijftien koopwoningen. Acht van die koopwoningen worden zorgwoningen, die worden opgekocht door woonstichting NuVoorStraks. Deze woonstichting is opgericht op initiatief van Austerlitz Zorgt, Jan Snijders en Jan Cremer zitten beiden in het bestuur. Maar liefst veertig procent van de bewoners van Austerlitz is lid van Austerlitz Zorgt. Het laat zien hoeveel betrokkenheid er is bij de inwoners van dit dorp.

Bewoners betrekken bij het proces

Die betrokkenheid was erg belangrijk bij de totstandkoming van het wooninitiatief. “Het helpt om bewoners mee te nemen in het proces”, vertelt Snijders. Ze hielden bijeenkomsten in het dorp waarin werd gesproken over de plannen. De wensen van bewoners werden opgehaald en ze mobiliseerden de bewoners. Een andere succesfactor die ervoor heeft gezorgd dat de bouw nu bijna start, was het inschakelen van de juiste deskundigen, zoals bouwkundigen en mensen met juridische expertise om de kennisgaten op te vullen. “Dit waren vaak vrijwilligers die hun expertise voor ons project inzetten. Het is bijzonder hoeveel tijd zij hierin hebben geïnvesteerd”, aldus Snijders. Ze beseffen dat dit niet altijd mogelijk is en zijn dan ook positief over het feit dat er binnen de ‘Stimuleringsregeling Wonen en Zorg’ subsidie beschikbaar is om in de voorfase deskundigen in te huren. “Dat levert zeker een bijdrage aan de totstandkoming van initiatieven elders.”

Steun van gemeente én provincie

Een cruciaal moment was de overname van de trekkersrol van de gemeente door Austerlitz Zorgt zelf. “Vanaf toen kwam er echt vaart in het project.” Er werd een stuurgroep ingesteld met alle betrokken partijen. De stuurgroep werd niet voorgezeten door de wethouder, maar door Snijders zelf. Dat was bijzonder en zo werd co-creatie gewaarborgd. Samenwerking met partijen zoals gemeenten vragen om veel overleg, discussies en een grote portie geduld, aldus de initiatiefnemers, maar: “Hierdoor komt het wel van de grond.” De initiatiefnemers zijn er beiden van overtuigd: “Goede afspraken met de gemeente zijn de sleutel tot succes.” Ook woningbouwcorporatie Woongoed wilde meedoen en voorfinancieren, maar door de Woningwet werd dit onmogelijk en startte een langdurig proces. “In deze periode merkten we: je wordt ingehaald door ontwikkelingen buiten het project zelf’’, aldus Cremer. Een steunende partij was de provincie: “Zij vonden het een prachtig project en hebben ervoor gezorgd dat wij ondergebracht werden onder het Collectief Particulier Opdrachtgeverschap. Dat hield onder meer in dat wij een adviseur tot onze beschikking kregen.”

Crowdfunding als oplossing

Een financier als samenwerkingspartner bleek essentieel. Snijders: “Verschillende banken zijn als mogelijke financiers geraadpleegd, maar ze bleken niet erg toeschietelijk en willen het liefst particuliere hypotheken zonder gedoe. De Triodosbank heeft uiteindelijk een goed aanbod gedaan, daar zijn wij de samenwerking mee aangegaan”. De Triodosbank investeert zeventig procent, en er hoeft maar twee procent rente betaald te worden. “Dit is een zeer gunstige regeling”, vertellen de initiatiefnemers opgetogen. De gemeentegarantie was tevens een eis, maar ook die is inmiddels geregeld. Er is een tweede hypotheek afgesloten, waarvan ze de rente gaan betalen via crowdfunding. Hier is Cremer zeer positief over: “Financiering is vaak een knelpunt, maar ik ben van mening dat je dit tegenwoordig bijna helemaal met crowdfunding kan oplossen. Als je naar Austerlitz kijkt, dan waren wij achteraf gezien ook een heel eind gekomen met enkel crowdfunding. Maar het is wel belangrijk dat je daar de juiste mensen voor kent.”

Nu al een wachtlijst

Er is veel vertrouwen in dat de woningen er straks uit komen zien zoals zij en de toekomstige bewoners willen: “Eigenlijk zijn al onze wensen betreft de uitstraling en faciliteiten van het gebouw opgenomen”, aldus Snijders. Het zorgarrangement wordt door Austerlitz Zorgt gefaciliteerd, al zijn bewoners straks vrij om te kiezen.’’ Het blijkt wel dat inwoners vaak van Austerlitz Zorgt gebruik maken. Dit komt ook omdat we goede kwaliteit leveren en een zorgcontract met de gemeente hebben.”

Tegelijkertijd ging dit alles dus niet zonder slag of stoot. Het heeft de initiatiefnemers ontzettend veel werk en energie gekost om te komen waar ze nu zijn. Welke lessen willen zij toekomstige initiatiefnemers meegeven? Volgens Snijders is het belangrijk je niet teveel op één mogelijkheid te richten: “Zorg dat je alternatieven hebt, zowel qua plek als qua samenwerkingspartijen. Zorg dat de partij die langzaam of tegendraads is aan de zijkant komt te staan.” Oftewel: ‘’Laat het tempo niet door de slak bepalen.”

De animo voor de te bouwen woningen vanuit het dorp is groot. Voor de huurwoningen van de woningcorporatie en van de woonstichting NuVoorStraks bestaat nu al een wachtlijst. De initiatiefnemers en de toekomstige bewoners kunnen niet wachten tot het complex er straks staat en hun doel is bereikt: dat ook mensen uit Austerlitz met een grote zorgvraag in het dorp kunnen blijven wonen.