Ondernemers en gemeente Den Haag omzeilen netcongestie met Slim Strandnet

Lokaal benutten wat voorhanden is

Netcongestie, file op het stroomnet door het toenemend stroomverbruik en de beperkte netcapaciteit, belemmert op veel plekken ontwikkelingen en zorgt ervoor dat steeds meer gebouwen geen nieuwe aansluiting krijgen. Het probleem leidt tot zoektochten van overheden, marktpartijen, netbeheerders en corporaties naar slim energiegebruik én naar creatieve oplossingen om lokaal te benutten wat voorhanden is.

Het Scheveningse Slim Strandnet experimenteert met een zelf aangelegd privaat stroomnet en via een mogelijkheid in de Elektriciteitswet: strandpaviljoens zijn roerende zaken en worden binnen de huidige energiewetgeving anders behandeld dan onroerende zaken, zoals de meeste bouwwerken. Die optie geeft Slim Strandnet ruimte om te innoveren met lokale energienetwerken. We spraken hierover met Bart van Velthoven (programmamanager Slimme Energie Living Lab Scheveningen) en Ricardo de Roos (projectleider Digitale innovatie & Smart City) van de gemeente Den Haag.

Slim Strandnet is een innovatieproject in het Living Lab Scheveningen, een proeftuin en leergebied voor slimme digitale innovaties. Het project heeft als doel om lokale vraag en aanbod van stroom beter op elkaar af te stemmen. Met zonnepanelen rondom het noordelijk havenhoofd wordt energie opgewekt en via een batterij verdeeld tussen gebruikers binnen een privaat stroomnet. Dit zijn drie strandpaviljoenen, de bediencentrale van de haven, een evenementaansluiting en het beachstadion.

Open-source software

Via een home energy management system, een kleine computer, wordt het energieverbruik van de gebruikers gemeten en voorspeld. Van Velthoven: “De software geeft een signaal aan de batterij om stroom te leveren of op te nemen en kan apparaten als vriezers, warmtepompen en zonnepanelen digitaal aansturen. Hierdoor kunnen apparaten aangesloten worden op momenten dat er geen overbelasting is, zoals ’s nachts, en wordt stroom binnen het lokale netwerk gebalanceerd. Algoritmes helpen om voorspellingen te doen voor weekdagen en weekenden.”

Zonnepanelen en batterij van het Slim Strandnet | Foto: Jurriaan Brobbel

Het systeem van meten, voorspellen en aansturen is open-source software, oftewel vrij beschikbaar voor anderen. Het biedt daarom kansen voor gemeenten, woningcorporaties of installatiebedrijven om deze werkwijze over te nemen. Van Velthoven: “Op basis van de software kunnen geïnteresseerden hun eigen propositie vormgeven”.

Samenwerken als gelijkwaardige partners

Samenwerking is in het slimme strandnet cruciaal. De gemeente en ondernemers zijn samen georganiseerd in een publiek-private energiecoöperatie. De Roos: “Daarmee geeft het project invulling aan de EU-ambitie om de samenwerking tussen lokale overheden, ondernemers en burgers centraal te zetten binnen energiegemeenschappen.”

In de energiecoöperatie maken de betrokken partijen gezamenlijke afspraken over onder andere de besluitvorming, het beschikbaar stellen van stroom aan anderen en de prijs daarvoor. Ze werken samen als gelijkwaardige partners met een gezamenlijk verantwoordelijkheidsgevoel. De energiecoöperatie heeft bovendien geen winstoogmerk; eventuele winst leidt tot lagere energietarieven.

De innovatieve samenwerkingsvorm kost in eerste aanleg veel tijd en energie. Dat komt mede door de grote investering in de betrokkenheid van de strandpaviljoens en het verschil in besluitvormingsproces tussen de gemeente en de ondernemers. Het heeft volgens van Velthoven en de Roos uiteindelijk geleid tot een effectieve samenwerking.

Nieuwe Energiewet biedt nieuwe kansen

De nieuwe Energiewet die in 2026 ingaat, maakt energiedelen binnen het publieke stroomnet mogelijk. Slim Strandnet kan nu al oefenen met de mogelijkheden die de Energiewet biedt voor energiedelen binnen energiegemeenschappen. Denk aan het organiseren en regelen van de administratieve verwerking en facturering met en tussen leden binnen een energiegemeenschap (een zogenaamde ‘Energy Sharing Organiser’). Van Velthoven: “Daarmee kun je ook sturen op het tarief, wat het inzetten van batterijen en warmtepompen stimuleert.”

Slim Strandnet hoopt in de toekomst genoeg stroom op te wekken om ook aan omliggende bewoners te leveren. De Roos: “Als bewoners meedoen in opwek en energieverbruik, helpt dat bij het bestrijden van netcongestie op wijkniveau. Vanwege het financiële voordeel is de verwachting dat veel burgers hier interesse in hebben. Maar het is ook democratischer; je berekent samen een eerlijke prijs en deelt de voordelen met elkaar.”