Nieuwe stappen voor huisvesting bijzondere groepen in regio Holland Rijnland

“Vroeger gingen zorginstellingen zelf alle woningcorporaties af om te zoeken naar een woonplek voor cliënten die (bijna) gereed waren om uit te stromen”, vertelt Marleen Smit – van Prooijen, strategisch adviseur bij Holland Rijnland Wonen. “Om dat efficiënter aan te pakken is destijds de contingentregeling voor bijzondere doelgroepen ontwikkeld. In deze regeling stelde de regio Holland Rijnland de aantallen van beschikbare woningen vast, maar had verder geen betrokkenheid.”

“Door de jaren heen hebben de woningcorporaties en zorgorganisaties met elkaar een (werk)proces ontwikkeld”, vult collega strategisch adviseur Anoek Dekking aan. “Dat functioneerde op zichzelf goed, maar de afspraken in de uitvoering waren niet bestuurlijk bekrachtigd. Reden om de regeling te herijken. Met het wetsvoorstel ‘versterking regie volkshuisvesting’ in gedachten stonden we daarbij voor de keuze: maken we van de urgentieregeling en contingentenregeling nu al één regeling (met alle veranderingen voor de betrokken partijen van dien) of versterken we wat we nu al hebben?” Omdat de regeling op zichzelf goed werkte en er nog onzekerheid is over de uitkomsten van het wetstraject, is voor het laatste gekozen.

Te weinig contingentenplekken

Een probleem bij de bestaande regeling was volgens Smit – Van Prooijen dat er al jarenlang te weinig contingentenplekken beschikbaar zijn om in de behoefte te voorzien. Ook speelt dat er te weinig geschikte woningen zijn. “Hierdoor kan instroom in intramurale voorzieningen niet altijd voorkomen worden en blijven mensen soms langer in een intramurale voorziening wonen dan nodig is. Het afgelopen jaar is daarom besloten om het aantal plekken op te hogen van 194 in 2022 naar 300 tot 2026. De regio monitort daarbij jaarlijks de verzilvering van de contingenten en past op basis van de resultaten eventueel de stapsgewijze verhoging richting 2026 aan. Daarbij is de afspraak dat ook in de toekomst ten minste 75 procent van het vrijgekomen aantal woningen aan reguliere woningzoekenden wordt toegewezen.”

Daarnaast vindt de verdeling over de gemeenten vanaf 2024 plaats op basis van aantal inwoners in plaats van bezit van woningcorporaties. Dit is in lijn met de evenwichtige verdeling over gemeenten, zoals in het wetsvoorstel versterking regie volkshuisvesting wordt beoogd.

Wijzigingen in het proces

Ook heeft de herijking geleid tot enkele aanpassingen in het proces. Dekking: “In de regio is besloten om de overlegstructuur aan te passen. We hadden altijd één overleg voor alle zaken, maar bepaalde onderwerpen raakten daardoor ondergesneeuwd. We hebben nu een apart overleg voor uitvoering en beleid. Het beleidsoverleg richt zich op de monitoring, zodat er strakker gestuurd kan worden op de gemaakte afspraken, de hoogte van de contingenten en of de juiste mensen ook aan de juiste tafels zitten.”

Huisvesting aandachtsgroepen

Naast de huisvestingsverordening heeft de regio afgelopen jaren gewerkt aan de ‘Regionale Woonagenda Holland Rijnland 2023’. Centraal staat dat de gemeenten zich in de regio inzetten om tot en met 2030 30.500 nieuwe woningen te bouwen, waarvan 30 procent sociale huurwoningen en 35 procent een middeldure huurwoning of betaalbare koopwoning. Om tot versnelling te komen, wil de regio inzetten op de gezamenlijke inkoop van woonconcepten zoals flexwoningen voor spoedzoekers. Ook is afgesproken 36 nieuwe standplaatsen voor woonwagenbewoners realiseren, gelijkmatig verdeeld over de sub regio’s (12 per subregio), de realisatie van studentenwoningen actief te monitoren en regionaal af te stemmen over de huisvesting van arbeidsmigranten, om zo waterbedeffecten te voorkomen. De afspraken in de Woonagenda vormen de kaders waarbinnen gemeenten hun eigen ruimtelijke projecten kunnen realiseren. Wel neemt de regio een ondersteunde rol in bij deze processen wanneer gemeenten dit wensen.

Wonen met zorg

Inwoners ontvangen steeds vaker zorg aan huis. Als gevolg daarvan zijn andere woonvormen en een goede organisatie van wonen, welzijn en zorg nodig. Ook de regio Holland Rijnland speelt in op deze ontwikkeling. Zo is in de Woonagenda opgenomen dat de gemeenten uiterlijk in 2026 een (geactualiseerde) woonzorgvisie moeten hebben opgesteld en dat zij deze afstemmen in hun subregio. Dekking: “Een van de onderwerpen in de woonzorgvisies is het inrichten van woonzorgzones. We hebben hier regionaal geen standaard voor gemaakt. Gemeenten zijn hier primair voor verantwoordelijk, en stemmen af met corporaties en zorgpartijen. We denken als regio na over hoe we de 25 zorgorganisaties in de regio op een goede manier kunnen betrekken in het proces.” Ook breder vindt in de regio – in de projectgroep wonen – overleg plaats over de woonzorgvisies. Hier wordt ook afgetast of er uiteindelijk behoefte zal zijn aan een regionale woonzorgvisie, in aanvulling op de lokale visies.

Geleerde lessen

Volgens Smit – Van Prooijen moet je de tijd durven nemen voor dit soort processen. “Praat liever te veel dan te weinig met elkaar”. Dekking vult aan: “Maak daarnaast eigenaarschap expliciet. Dat wij op een gegeven moment duidelijk kregen wie we waarvoor konden aanspreken heeft het proces enorm geholpen.” Verder moet je volgens Smit – Van Prooijen niet alles willen dichtregelen, maar moet je ruimte houden voor individuele casussen “Je kan niet voor elke casus een nieuw regeltje verzinnen. Je moet ruimte houden om met elkaar te kunnen overleggen.”