“Bewoners kijken naar de resultaten, dus doe wat je belooft en kom ook je afspraken na!” Dit is een belangrijke les van Henk de Laat (buurtadviseur Bloemenwijk Schijndel) uit de twee wijkaanpakken in de Oost-Brabantse fusiegemeente Meierijstad. De uitkomsten van hun eigen leefbaarheidsmonitor en de buurtkennis van betrokken professionals leidde ertoe dat de gemeente in 2019 samen met de woningcorporaties besloot om de wijken Veghel Zuid en Bloemenwijk extra aandacht te geven.
Om te sturen op resultaten voor de bewoners werken de twee wijkaanpakken met een wendbare benadering zonder een vastomlijnd plan van aanpak. Nadina Hamzic (buurtadviseur Veghel Zuid) vertelt dat hier bewust voor gekozen is: “Zo kunnen we onszelf de ruimte geven om in te spelen op wat we tegenkomen, het werkt heel goed voor ons en de bewoners.” Ted van de Wijdeven (beleidsmedewerker leefbaarheid en participatie) vult aan dat ze dankzij de wendbaarheid zoveel mogelijk kansen die zich aandienen samen met de bewoners willen en kunnen benutten. “In plaats van een uitgebreid plan van aanpak zijn er concrete doelen gesteld zoals het verbeteren van de uitstraling van de openbare ruimte, meer verbinding tussen bewoners en partijen die actief zijn in de wijk, verminderen van overlast van afval en bewoners zich betrokken en verantwoordelijk laten voelen.”
Naast de wendbaarheid wordt de wijkaanpak in Bloemenwijk en Veghel Zuid gekenmerkt door korte lijntjes met bewoners en professionals onderling. Al voor de wijkaanpak hadden de verschillende professionals in de wijk goed contact, maar met de komst van de actieteams zijn ook de relaties met de bewoners versterkt. In de actieteams zit onder andere de buurtadviseur van de gemeente, enkele bewoners, een medewerker van de woningcorporatie, een vertegenwoordiger van de wijkraad en een welzijnswerker. Zij bespreken wat er leeft in de wijk en welke acties nodig zijn om de leefbaarheid te vergroten. Over de samenstelling en aanpak vertelt Hamzic: “Als buurtadviseurs zijn wij de aanjager van de wijkaanpak omdat wij de contacten met woningcorporatie en welzijn al hadden. Omdat de lijntjes al kort zijn kan je makkelijk en sneller starten. Dat heb je nodig om aan de bewoners te laten zien dat je er voor ze bent.”
Afvalopruimactie in de Bloemenwijk, Schijndel
De actieteams komen vaak fysiek samen en dat komt de wijkaanpak ten goede “Als die vaste momenten er niet zijn, dan werk je in de waan van de dag en dan kan het langer duren voordat je telefoon pakt en elkaar benadert”, aldus Hamzic. De Laat vult aan: “Iedereen pakt diens rol goed op en gaat serieus om met de samenwerking, het kost veel energie maar het levert mooie resultaten op en dat geeft voldoening.”
Omdat er ook bewoners in het actieteam zitten, weten de andere buurtgenoten het team vaak goed te vinden. Bij de aanstelling van de actieteams is er veel moeite gedaan om mensen uit de wijk te betrekken. Bewoners die graag hun steentje wilden bijdragen aan de wijk maar niet de usual suspects zijn. De Laat vertelt dat de bewoners in eerste instantie niet goed tot hun recht kwamen in zijn actieteam. “Er zaten te veel ambtenaren in het team en bewoners voelden zich niet vrij”, constateert hij. Inmiddels is De Laat als projectleider de enige ambtenaar in het team en hebben bewoners een goede positie gekregen. Hamzic geeft aan dat ondanks de vertegenwoordiging van bewoners in het team het wel een blijvende worsteling is om buurtgenoten goed te betrekken en hun organisatiekracht te vergroten. Het actieteam in Veghel Zuid neemt vaak initiatief tot activiteiten. Maar daarna heeft de buurt moeite om de energie vast te houden en zelf de activiteiten te organiseren.
Eén van de voorbeelden waar die korte lijntjes en wendbaarheid goed tot uiting komt is de inzet van statushouders om de wijk te onderhouden. De Laat vertelt dat een aantal Syrische mannelijke statushouders aan de slag wilden om het terrein rondom het pand waar ze woonden op te knappen. Dankzij snel schakelen kon de gemeente hiervoor materialen en kleding regelen. Later bleek dat deze groep zich ook graag wil inzetten voor de wijk. De Laat zorgde ervoor dat de mannen tegen een vergoeding ook aan de slag konden met het onderhoud in de Bloemenwijk “Zij hebben zelf een flyer en logo gemaakt die ze hebben bezorgd in de wijk, dit werd goed ontvangen door de bewoners.”
In 2022 is er een tweede meting van de leefbaarheidsmonitor gedaan en de gemeente ziet dat de aanpak in de Bloemenwijk effectief is. Voor Veghel Zuid is nog geen vergelijking mogelijk omdat het gebied voor deze wijk bij de tweede monitor in 2022 is aangepast. Daarnaast zien de actieteams positieve resultaten tijdens hun eigen evaluaties. “Uit de monitor blijkt dat de ervaren leefbaarheid in de Bloemenwijk gestegen is ten opzichte van de eerste meting. Ook is vertrouwen in instanties toegenomen”, aldus van de Wijdeven. De Laat vult aan: “Wij zijn zelf actiever en laten ons als gemeente vaker zien aan de bewoners. Dat zorgt voor mooie resultaten. Mensen geven het vertrouwen weer terug aan de gemeente, er hangt een positievere sfeer in de wijk en er is meer saamhorigheidsgevoel onder de bewoners.”
Dit artikel is onderdeel van een serie over de wijkaanpak in middelgrote gemeenten. Op verzoek van de M50 verkennen we hoe middelgrote gemeenten werken aan vitale wijken en delen we lessen en voorbeelden.