Leren van elkaar in tijden van verandering

In Nederland staan we voor de ingewikkelde opgave om wijken te verduurzamen. In kwetsbare wijken, waar leefbaarheid onder druk staat, is dit extra urgent én extra lastig. Hoe kan de verduurzamingsopgave daar worden ingezet als hefboom om leefbaarheid te verbeteren? Het wiel wordt talloze malen opnieuw uitgevonden, terwijl we van elkaars ervaringen zouden moeten leren. Deze publicatie biedt lessen op basis van een vergelijking tussen Nederlandse en Canadese projecten. Deels ‘not invented here’, maar wel heel waardevol.

Vanaf 2019 onderzoeken Platform31, Nyenrode Business Universiteit en het Verwey-Jonker Instituut samen met gemeenten en hun partners binnen het programma ‘Verduurzaming van kwetsbare wijken’ (VKW) hoe de verduurzamingsopgave als hefboom kan worden gebruikt om de leefbaarheid in kwetsbare wijken te verbeteren. Bij de start  was het Canadese Sustainable Neighbourhood Action Program (SNAP) een belangrijke inspiratiebron voor het VKW-programma. SNAP laat al sinds 2010 zien dat een holistische benadering helpt bij de aanpak van een opeenstapeling van sociale en fysieke opgaven.

‘Not-invented-here’-syndroom

Een holistische verduurzamingsaanpak in kwetsbare wijken is niet alleen uitermate waardevol (want effectief) maar ook uitermate complex. Daarom zou eigenlijk iedere geleerde les breed gedeeld en toegepast moeten worden. In de praktijk zien we echter dat er maar weinig wordt geleerd van elkaars best (en worst) practices. Een onderliggende oorzaak is het ‘not-invented-here’-syndroom (NIHS). Dat leidt ertoe dat de relevantie en toepasbaarheid van andersmans ervaringen worden afgedaan omdat de eigen organisatie, context of het vraagstuk teveel zouden verschillen. Verschillen moeten zeker in acht worden genomen, en overal zal maatwerk moeten worden toegepast, maar het wiel allemaal zelf uitvinden is geen optie. Daarvoor is de opgave te urgent.

Lessen en aanbevelingen

Deze publicatie biedt een uitgebreide beschrijving van zowel het SNAP- als het VKW-programma. Beide benutten de verduurzamingsopgave als hefboom om leefbaarheid in wijken te verbeteren. De twee programma’s worden grondig met elkaar vergeleken. De respectievelijke doelen en aanpak komen grotendeels overeen, maar er zijn grote (culturele) verschillen op het gebied van organisatie, rol en methode, wat de vergelijking soms lastig maakt. Desondanks kunnen we veel lessen trekken uit de vergelijking van 13 jaar experimenteerervaring van SNAP en 4 jaar van VKW. Die zijn vertaald naar concrete aanbevelingen voor professionals die in kwetsbare wijken werken. Ze gaan bijvoorbeeld over het betrekken van bewoners, de wijze van communiceren en samenwerken met partners. Maar er valt vooral veel te leren van de breed toepasbare SNAP-strategie die voorkomt dat slagen worden gemist en die resulteert in een ‘op maat’-aanpak voor elk wijk afzonderlijk. Want wij blijken best veel goed te doen in vergelijking met de Candezen, zo blijkt ook uit deze publicatie, maar met betrekking tot een strategische benadering lopen zij onmiskenbaar voor.

Download the publication in English

An English version of the publication is available via the black download button below.