Zorggeschikt maken en toewijzing
Het antwoord op de vraag wat zorggeschikt is, is rekbaar. “Ze zijn gelabeld als seniorenwoningen zodat ze in het verdelingssysteem van sociale huurwoningen kunnen worden toegewezen aan, inderdaad, senioren”, zegt Karien van Rozendaal van Ymere. Zij is verhuurspecialist ouderen en kwetsbare groepen. De woningen in de Flevoflats zijn drempelloos, rollatorgeschikt en beperkt rolstoeltoegankelijk. Aanpassingen aan de woning kunnen in principe via de Wmo worden aangevraagd.
Om voor een appartement in aanmerking te komen kunnen mensen zich aanmelden via Woningnet, het stedelijke portal voor sociale woningbouw. Onder andere vanwege de toenemende krapte op de arbeidsmarkt wil ZGAO de zorg graag geclusterd organiseren. Met Ymere is overeengekomen dat ZGAO 24 woningen mag toewijzen aan mensen die al VPT afnamen of een indicatie voor VPT zorg hebben en in een zorgongeschikte woning wonen. Dat zou helpen het VPT-team doelmatiger en efficiënter te laten werken. De bewonerscommissie was aanvankelijk kritisch. Zij vreesden voor een ongewilde transformatie van hun flats naar verpleeghuis en toename van onveiligheid door ‘dwalende bewoners’ als gevolg van dementie. Hoewel ZGAO-cliënten wel voorrang kunnen krijgen om naar de Flevoflats te verhuizen, blijkt in de afgelopen twee jaar dat vooral mensen die al in de Flevoflats wonen gebruikmaken van het zorgaanbod. In sociale complexen als de Flevoflats, speelt ook de balans tussen zorgvragende en vitale bewoners een rol. Als vertegenwoordiger van woningcorporatie vindt Karien dat de toewijzingsprocedure niet de vitale, gezellige en mondige senioren mag bevoordelen. In de Flevoflats is niet voor gekozen om, naast de woningen voor ZGAO, te sturen op instroom. Bij kleinere complexen zou dat meer voor de hand kunnen liggen. Voor ZGAO is een goede balans tussen gezond evenwicht in de bewonerspopulatie ook relevant
Zorgverlening in de Flevoflats
Alle bewoners zijn vrij om hun zorgaanbieder te kiezen. Dat is een recht waaraan niet wordt getornd. ZGAO heeft een teampost wijkverpleging in het pand en ook het VPT-team zit daar. De kunst is om mensen te verleiden zorg af te (gaan) nemen van ZGAO. Het idee en de ervaring is dat bewoners de aanwezigheid van ZGAO opmerken, omdat signalen van bewoners die zorg nodig hebben gemakkelijk aankomen bij ZGAO. Als iemand is gevallen, kan een ZGAO-medewerker er gemakkelijk even naartoe om te kijken. ZGAO heeft de overtuiging dat door de nabijheid en de samenwerking met andere partijen ze betere zorg kan leveren die bovendien ook efficiënter is omdat reistijd wordt vermeden. De bewonerscommissie, die inmiddels actief is en coöperatief participeert in het zogenaamde kernteam van betrokken partijen, attendeert de andere bewoners op de nieuw ontstane mogelijkheden.
De Flevoflats waren interessant om door te ontwikkelen omdat er al veel voorzieningen waren ondergebracht, zoals een gezondheidscentrum met o.a. fysiotherapie, een kapsalon, het kantoor van buurtteam Zeeburg, het buurthuis van Civic en ZGAO exploiteerde al een dagcentrum. De meeste ingrediënten voor gemeenschapsvorming waren eigenlijk al aanwezig, maar er werd niet op gestuurd. De Flevoflats waren gewoon seniorenappartementen met wat voorzieningen in de buurt. Er was geen stimulans om elkaar te ontmoeten. Nu het gat tussen zelfstandig wonen en het verpleeghuis kan worden gedicht door gemeenschapsvorming te bevorderen, en dat daarmee kwaliteit van leven kan worden vergroot, en ook zorgkosten vermeden, is het snel gegaan.
Versterken samenwerking en de langer thuiscoach
Alle betrokken partijen ontmoeten elkaar regelmatig in het kernteam. Behalve regelmatig overleg, ontwikkelden de betrokken partijen een driedaagse leergang om de onderlinge samenwerking te bevorderen. Ook de wijkverpleging, medewerkers van het VPT-team, de consulente gebiedsbeheer van Ymere en opbouwwerkers van Civic deden mee. Liesbeth Bonis: “Ja, dat ging gewoon heel erg goed, weten van elkaars problematiek, maar ook elkaars opdracht leren kennen. Je krijgt begrip voor ieders beroepshouding.” De intensivering van de samenwerking “is niet iets kleins”, zegt Karin van Rozendaal, “het heeft de leefbaarheid een enorme boost gegeven.” De leergang wordt in aangepaste vorm nu ook aan andere Lang Leven Thuisflats aangeboden.
De meest zichtbare investering die is gedaan is het aanstellen van een ‘langer thuiscoach’. Het is een nieuwe functie gericht op het verbinden van bewoners onderling en het stimuleren van gemeenschapszin. Esmeralda Detmers, de langer thuiscoach, heeft een achtergrond in het theater, niet in de zorg. “Wij kiezen daar bewust voor”, zegt Liesbeth Bonis, programmamanager Langer Thuis van ZGAO, “onze ervaring is dat zij anders kijken naar zorg en hulpvragen, ze adresseren de dingen op een goede manier.” De langer thuiscoach is 24 uur per week in dienst bij ZGAO, en werkt soms op wel vijf of zes dagen van de week en namens alle partijen. “Inmiddels”, vervolgt Bonis, “zijn we een ruim een half jaar onderweg, en heeft ze met zeker zestig personen persoonlijk contact gehad, en wekelijks komen er mensen bij.” Volgens Langer thuiscoach Esmeralda gaat het ook om een soort ‘ZZP-mentaliteit’: ondernemend, onafhankelijk en oplossingsgericht. “Als maker van locatietheater heb je ook altijd te maken met vele partijen en omstandigheden, je moet compromissen sluiten, maar ook oog houden voor kwaliteit. Ik probeer altijd de kwaliteit van mensen aan te boren en te versterken. Maar ik wil erop wijzen dat juist de unieke samenwerking met alle partijen ervoor zorgt dat we een gemeenschap kunnen opbouwen en er meer gemeenschapszin aan het ontstaan is. Zonder deze samenwerking zou dit veel moeizamer en misschien zelfs wel onmogelijk zijn.”
Kosten
De langer thuiscoach en de inzet van de projectleider, kost jaarlijks ongeveer een ton. Deze kosten worden vooralsnog betaald door het zorgkantoor uit de transitiegelden wonen en zorg. Op termijn moet financiering structureel worden met behulp van de SPUK DOS gelden, afkomstig van het ministerie van VWS, voor domein overstijgend samenwerken (DOS) en gericht op langer thuis wonen en het beperken van de ‘Wlz-instroom’. De intensievere samenwerking en de signalerende kracht van de langer thuiscoach, heeft het beroep op de huismeester en de gebiedscoach van Ymere doen toenemen. Ymere had hier van tevoren niet op gerekend. Het effect is wel dat het de ervaring van schoon, heel en veilig bevordert. De inspanning om langer te thuis wonen is daarmee ook goed voor de leefbaarheid van de Flevoflats.