Praktijkvoorbeeld Sociaal ondernemen

Het Rikx-platform maakt impact in Rotterdam betaalbaar

16 november 2022 | Leestijd: 4 minuten
Bij de impact onderneming Puik Werkt in Rotterdam krijgen jongeren ‘van de straat’ binnen veertien dagen een contract en opleiding tot ambachtsman. Het salaris en het contract motiveert jongeren, waardoor Puik de hoogste competentie uit de jongeren kan halen. Op deze manier worden zij ‘echte vaklui’ die niet in de productie verdwijnen. Impact ondernemers bieden vaak onconventionele oplossingen met een hoge maatschappelijke impact. Financiering vinden om de oplossingen ook daadwerkelijk uit te voeren is echter lang niet altijd eenvoudig. Subsidieregelingen stellen specifieke voorwaarden en de waarde van de impact die de onderneming maakt is moeilijk zichtbaar te maken en wordt niet betaald. Daarom werkt de gemeente Rotterdam sinds kort samen met Rebel aan de pilot platform Rikx.

Auteur(s)

Annemiek van Tol en Sabina Gietema

Begin dit jaar werd het Rikx-platform verkozen tot één van de vijftien grote winnaars van de Bloomberg Mayors Challenge. Wouter Vos (Rebel Group) en Michiel van Keulen (gemeente Rotterdam) deelden in een sessie binnen het netwerk van de City Deal Impact Ondernemen hoe het platform werkt en waarom de gemeente dit platform belangrijk vindt. Voor het platform Kennisnetwerk regionale economie maakte Platform31 een korte wrap-up van de sessie.

Rikx is een digitaal platform waar sociaal ondernemers hun impactvolle projecten aanbieden. Deze projecten hebben een duidelijke kop en staart zodat de impact achteraf goed gemeten kan worden door stichting Rikx, waarin het platform is ondergebracht. Vervolgens wordt het plan gewaardeerd door een expertteam (bestaande uit lectoren, adviseurs en lokale impact ondernemers). Zij stellen de maatschappelijke waarde vast van ieder project. Stichting Rikx vertaalt deze maatschappelijke waarde in een financiële waarde. Zo kan de impact die de ondernemers maken gekocht worden door bedrijven, filantropische instellingen, gemeenten en burgers. De projecten gaan van start zodra de drempelwaarde (het noodzakelijke bedrag om een project te kunnen starten) van een project is gehaald. Een sociaal ondernemer krijgt het bedrag boven de drempelwaarde pas uitgekeerd op het moment dat het resultaat behaald is. Via het Rikx platform ontstaat er zo een extra investeringsstroom voor sociaal ondernemers met een duidelijke focus op, en gebaseerd op resultaat. Ook wordt op deze manier de focus verlegd van de kosten van het project naar de impact van het project. Doordat niet alleen de kosten, maar ook de waarde van de impact gefinancierd wordt, kunnen ondernemers groeien en innoveren. Tegelijkertijd is dit voor ondernemers ook een stimulans om de kosten zo laag mogelijk te houden en de impact te vergroten.

Intermezzo: resultaatfinancieren

Het Rikx-platform is een vorm van resultaatfinanciering. Bij resultaatfinanciering wordt de aanbieder (meestal) achteraf betaald voor het resultaat dat behaald is. Dit lijkt een logische en al gebruikelijke werkwijze, maar in de praktijk worden (uitvoering)organisaties veelal gefinancierd voor hun activiteiten in plaats van het te behalen resultaat. Door financiering te koppelen aan resultaten zetten gemeenten of andere partijen automatisch ook meer in op het meten van resultaten. Om resultaatfinanciering mogelijk te maken is het belangrijk dat er met de betrokken partijen afspraken worden gemaakt over welke resultaten centraal staan. Ook moet er nagedacht worden over hoe deze resultaten gemeten worden en welke financiële waarde ze vertegenwoordigen. Ook kijk je bij resultaatfinanciering hoe je de effecten op de lange termijn inzichtelijk kunt maken. Als gemeente of organisatie kun je zo sturen op resultaten met een grote (positieve) maatschappelijke impact. Ook biedt het de mogelijkheid om sociale of ecologische waarden (zoals plezier in je werk) een financiële waarde toe te kennen. Het is hierbij wel belangrijk dat partijen een brede welvaart perspectief meenemen in het meten van resultaten.

Waarderen van Projecten

Om een project in te kunnen dienen op het Rikx-platform hoef je als ondernemer niet te voldoen aan bepaalde certificering. Er wordt puur gekeken naar de impact dat het project zelf maakt. In de beoordeling wordt daarnaast ook geen gebruik gemaakt van maatschappelijke businesscases of kosten-baten analyses. Deze zijn erg kostbaar en nemen vaak al een relatief grote hap uit het totale budget van een onderneming. Daarnaast is het voor het platform belangrijk dat er een goede doorlooptijd is bij de beoordeling van projecten. Daarom is er voor de waardering van projecten gekozen voor een expertteam bestaande uit vijf leden. Zij beoordelen de projecten aan de hand van een speciaal hiervoor ontwikkelde methode. Dit doen ze eerst individueel, waarna ze de gegeven scores gezamenlijk bespreken tot er consensus ontstaat. Wouter vertelt: “de ervaring leert dat deze werkwijze leidt tot breed gedragen waarderingen van de impact van een project, zowel voor de gemeente, de kopers en de sociaal ondernemers”.

Resultaten in Rotterdam

De gemeente Rotterdam heeft geholpen bij de inrichting van het platform. Daarnaast speelt ze een belangrijke rol in het promoten van het systeem. Michiel vertelt: “We zien dat het sociaal ondernemers lukt om mensen met een diploma door te laten stromen naar betaald werk. Deze resultaten zijn voor de gemeente heel belangrijk. Daardoor wisten we: hier moeten we echt mee verder. De maatschappelijke impact wordt door de gemeente nadrukkelijk erkend. Door als gemeente te experimenteren met platformen zoals Rikx kunnen we ontdekken hoe we onze financiering kunnen richten op resultaat en impact.” Het platform is in eerste instantie opgezet als pilot in de gemeente Rotterdam en richt zich op arbeidsparticipatie. Ook richt het platform zich op het koppelen van lokale projecten aan lokale investeerders. Gemeente Rotterdam erkent de waarderingsmethode van het platform, waardoor een investering in de projecten op het Rikx-platform ook als invulling geldt van een social return opgave. In Rotterdam loopt het platform al enige tijd en is er al bijna 3 ton geïnvesteerd in impact. Bijna 100 mensen zijn doorgestroomd naar betaald werk, meer dan 100 jongeren hebben diploma’s gehaald, hebben stage gelopen, rijbewijzen gehaald, of zijn omgeschoold.

Rikx in de toekomst

Nu Rikx als één van de grote 15 winnaars van de Bloomberg Mayors Challenge uit de bus is gekomen wil het platform van de pilotfase groeien naar de volgende fase van opschalen en uitbreiden. Het platform richt zich de komende tijd op het professionaliseren en versterken van het huidige platform met op de korte termijn groei in Rotterdam Rijnmond. Onderdeel van de prijs is nadrukkelijk verder om te zoeken naar mogelijkheden om het Rikx platform ook in andere steden te introduceren. Zo kan er op steeds grotere schaal impact gemaakt worden. Ook wordt het prijzengeld ingezet om met andere steden te kijken of de inhoudelijke focus van het Rikx platform verbreed kan worden van arbeidsmarktparticipatie naar thema’s als duurzaamheid, armoede, schulden et cetera. Tot slot wordt een deel van het prijzengeld gestopt in de ontwikkeling van een database voor interventies en hun impact.

Meer weten?

Het Rikx-platform is een vorm van resultaatfinancieren. Wil je meer weten over resultaatfinancieren? Lees dan het artikel: Financiering voor resultaat in gebiedsgerichte aanpak Leeuwarden Oost. Of neem het kijkje op het kennisdossier Impact Ondernemen voor nog meer voorbeelden: resultaatfinanciering.

Meld je aan voor het Kennisnetwerk regionale economie (pagina Impact ondernemen).

 

Ontvang nieuws van Platform31

Nieuws, publicaties en bijeenkomsten van Platform31 automatisch in jouw mailbox? Meld je dan aan voor onze tweewekelijkse nieuwsbrief over actuele ontwikkelingen in stad en regio.

Bekijk al onze nieuwsbrieven en updates

"*" geeft vereiste velden aan