Europese samenwerking voor inclusieve speeltuin in ‘s-Hertogenbosch

Stel je voor dat je als gemeente aan de slag gaat met het ontwikkelen van een speeltuin die ook geschikt moet zijn voor kinderen met een beperking. Het idee komt van lokale ondernemers, die een inclusieve speeltuin aan de stad en haar inwoners willen schenken. Gedurende het ontwerptraject en de uiteindelijke uitvoering kijken onderzoekers uit verschillende landen aandachtig mee om te leren over de betrokkenheid van kwetsbare groepen bij de planvorming van groenvoorziening in de stad. In de gemeente ’s-Hertogenbosch gebeurt het, als onderdeel van het Naturo-project: een onderzoeksproject gefinancierd door de Europese Unie vanuit het ‘Driving Urban Transitions’-partnerschap (DUT).

Het goede nieuws is dat deelname van gemeenten binnen het DUT-programma wordt aangemoedigd. De naam van het programma zegt het al: het doel is om middels onderzoek en samenwerking binnen Europees verband stedelijke verduurzaming te versnellen. Door onderzoekers en ambtenaren samen te laten werken sluiten de onderzoeksresultaten beter aan op de praktijk, en kunnen deelnemende gemeenten direct profiteren van de gezette stappen en gelijktijdig andere gemeenten inspireren met goede praktijkvoorbeelden.

Kwetsbare groepen betrekken bij natuuroplossingen in de stad: hoe doe je dat?

Het Naturo-project richt zich op de betrokkenheid van kwetsbare groepen bij de planning en het beheer van nature-based solutions (NBS) in stedelijke gebieden. Het doel is om erachter te komen hoe overheden deze groepen beter kunnen betrekken bij de planvorming van groenvoorzieningen. De initiatiefnemers van het project zijn de Zweedse landbouwuniversiteit (SLU), Wageningen University & Research (WUR) en het Urban Planning Institute in Slovenië. Elk van hen heeft vervolgens een stad benaderd om te fungeren als micro urban living labs. De opzet van living labs houdt in de praktijk in dat de gemeenten ‘gewoon hun ding doen’ en vervolgens bestudeerd worden. Op die manier hoeven de gemeenten hun werkwijzen niet aan te passen, en vraagt deelname aan het onderzoek geen al te grote tijdsinvestering.

Gemeente brengt ondernemers, experts en ervaringsdeskundigen bij elkaar

De gemeente ‘s-Hertogenbosch werd benaderd door de WUR om deel te nemen als casusgemeente. De gemeente koos vervolgens een project dat al op de planning stond: de aanleg van een speeltuin die geschikt is voor kinderen met een geestelijke en fysieke beperking. Dit project sluit goed aan bij het doel van het onderzoek: bestuderen hoe kwetsbare groepen effectief betrokken kunnen worden bij stedelijke groenprojecten.

William Jans, de projectleider van ’s-Hertogenbosch, legt uit dat het project dat zij uitvoeren niet anders ingestoken wordt dan normaal gesproken; het project fungeert op die manier als living lab voor de onderzoekers. De onderzoekers hebben het onderzoeksplan bedacht en uitgewerkt, en vervolgens de gemeenten gevraagd om mee te doen. Voor de inschrijving bij het DUT-programma hebben de gemeenten wel een letter of intent geschreven en ondertekend om mee te sturen met de projectaanvraag. De eerste bijeenkomst binnen het living lab heeft inmiddels plaatsgevonden. De gemeente heeft daar de ondernemers, experts en ouders van kinderen met een beperking bij elkaar gebracht. Gezamenlijk is de onderzoeksdoelstelling vastgesteld; het doel is om binnen drie bijeenkomsten tot een concreet plan te komen, waarbij de onderzoekers worden uitgenodigd ter observatie.

Meer tijd, meer impact

Hoewel de samenwerking tot nu toe goed verloopt, zijn er ook uitdagingen. William Jans benadrukt dat deelname aan een DUT-project een waardevolle ervaring kan zijn, mits gemeenten zich bewust zijn van de academische setting en de tijdsinvestering. Het is belangrijk om te beseffen dat de resultaten academisch en conceptueel kunnen zijn, wat niet altijd direct toepasbaar is in de praktijk. Een andere uitdaging is de tijdsinvestering. Het is moeilijk om van tevoren in te schatten hoeveel tijd deelname aan een Europees project zal kosten. Het Naturo-project is gepland om in drie jaar afgerond te worden, wat – voor een casus zoals een speeltuin – een lange periode kan zijn. Aan de andere kant, omdat je aanpak door experts en uitwisseling is aangescherpt, kun je bij volgende projecten tijd winnen.

Het grote voordeel voor de gemeente ’s-Hertogenbosch is dat zij gedurende het project kunnen uitwisselen met de andere twee casussen en ter plekke kunnen leren van de verschillende aanpakken. Daarnaast biedt de deelname aan Europese onderzoeksprojecten extra middelen en expertise, die niet vanzelfsprekend beschikbaar zijn voor gemeenten. Voor ’s-Hertogenbosch betekent dit dat de gemeente kan profiteren van de kennis en ervaring van gerenommeerde instellingen zoals SLU en WUR. Tot slot kun je als gemeente in een DUT-project je impact vergroten; door praktijkverhalen te delen met anderen versnel je de verduurzamingstransities in je eigen gemeente én elders in Europa.