Data helpen bij gerichte aanpak van woningbouwopgave

Evelien Haak, Strategisch Adviseur ruimtelijke ontwikkeling en verstedelijking bij de gemeente Wageningen: “Voor de onderbouwing van beleid, het afwegen van maatregelen en het monitoren van de impact ervan zijn betrouwbare cijfers van groot belang. Die data komen onder meer uit verschillende basisregistraties. We gebruiken de Benuttingsmonitor om de data uit deze bronnen te koppelen en verrijken met data uit andere bronnen. Dat geeft ons inzicht en handvatten bij het ontwikkelen van gericht woonbeleid.”

Allereerst wil men inzicht krijgen in de ruimte die er beschikbaar is voor nieuwbouw. Verschillende maatschappelijke opgaven leggen een claim op de openbare ruimte. Bij veel gemeenten ontbreekt het overzicht. Door ruimtelijke claims geografisch in beeld te brengen en te combineren met de Omgevingswet krijgen we overzicht en kunnen we – gezamenlijk vanuit verschillende disciplines – de juiste keuzes maken. De Benuttingsmonitor is onderdeel van een toolkit voor het inschatten van de potentie én het monitoren van verschillende strategieën, zoals ook het optoppen van woningen. Het combineren van 3D data en basisregistraties maakt inzichtelijk waar mogelijkheden liggen voor optoppen. In combinatie met woningsplitsing is dit een effectief middel om meer woonruimte te creëren zonder claim te leggen op de openbare ruimte.

Benuttingsmonitor woningen

Met de samenwerkingsorganisatie Meerinzicht ontwikkelt ANG de Benuttingsmonitor voor de gemeente Harderwijk om deze vervolgens te toetsen voor Ermelo en Zeewolde. Ook maakt ANG de woningsplitsingen van de afgelopen 5 jaar en aankomende jaren voor hen inzichtelijk en zo ook voor de toekomstige jaren. Met de buurttoets wordt gekeken naar de draagkracht van de buurt voor woningsplitsing.

De Benuttingsmonitor vergelijkt de potentiële wooncapaciteit met de daadwerkelijke bewoning per adres. Door deze te combineren met o.a. demografische factoren, eigendomsinformatie, woningtype en WOZ-waarde kan de ruimte voor splitsing gedetailleerd inzichtelijk worden gemaakt. De Benuttingsmonitor is daarnaast ook bruikbaar voor het inzichtelijk maken van langdurige administratieve leegstand en daarmee in de mogelijkheden om leegstaande panden te transformeren naar woonruimte.

Impact en bijsturen

De Benuttingsmonitor verschaft beleidsmakers inzicht in de impact van hun beleid. Het nieuwbouwdashboard laat jaarlijks zien hoeveel en welk type woningen er zijn bijgebouwd. Gebruikers houden de vinger aan de pols bij zowel het optoppen- als splitsen van woningen met een jaarlijks overzicht van nieuwe adressen. Daarbij kunnen ze zelfs zien hoe starters hiervan profiteren en hoeveel optop- en splitsingsruimte er nog onbenut is. Daarnaast is er de leegstandsmonitor die laat zien of het door de gemeente gevoerde leegstandsbeleid – proactief en reactief – voldoende vruchten afwerpt.

Maatschappelijke impact

Martijn Pellegrom van ANG: “Inzicht in de resultaten van beleid is belangrijk om – waar nodig – te kunnen bijsturen. De ervaringen van gemeenten die werken met de data en analyses van de benuttingsmonitor laten zien dat op cijfers gebaseerd beleid bijdraagt aan verantwoorde keuzes over grote maatschappelijke vraagstukken, zoals het creëren van meer betaalbare woonruimte, duurzaam en efficiënt ruimtegebruik.”