De Haagse Hogeschool en Platform31 brachten publieke bestuurders, strategen, beleidsmakers en experts samen om kennis en ervaringen te delen over duurzame stedelijke ontwikkeling en Europese samenwerking. Op de Europadag Green & Digital, die op 23 januari plaatsvond in Den Haag, deelden onder andere Cecilia Thornfinn (Europese Commissie) en Karen van Dantzig (Dutch Urban Envoy) inzichten en aanbevelingen. Dit artikel is mede geïnspireerd op de kennisuitwisseling van die dag. De foto’s onderaan dit artikel geven een sfeerimpressie.
Europese betrokkenheid helpt steden bij verduurzaming
Door toenemende regelgeving, zowel vanuit Nederland als Europa, krijgen steden een steeds centralere rol in beleidsuitvoering. Europese initiatieven kunnen Nederlandse steden helpen om nationale en Europese klimaatdoelen te behalen. Dit vraagt van steden dat ze zich bewust zijn van wat er uit Europa komt en wat dit voor hen betekent.
Steden en Europa: samen sterker voor de lange termijn
Het versterken van de positie van steden in Europa is essentieel. Ze spelen immers een belangrijke rol in de uitvoering van EU-beleid en –regelgeving. Bovendien hebben steden vaak te maken met vergelijkbare uitdagingen. Het is daarom verstandig om kennis en vaardigheden te delen en samen strategische keuzes te maken voor de lange termijn. Europese programma’s bieden hierbij ondersteuning en middelen.
Europese programma’s
Deelname aan Europese samenwerkingen leidt niet alleen tot innovatieve oplossingen en financieringsmogelijkheden, maar ook tot een verbreding van netwerken en verbinding in de Europese gemeenschap. Gemeenten en kennis- en onderwijsinstellingen kunnen hiervan profiteren via programma’s zoals het European Urban Initiative (EUI), de Urban Agenda for the EU (UAEU), URBACT, Driving Urban Transitions (DUT), en de EU-missie voor 100 klimaatneutrale en slimme steden.
Bovenstaande programma’s zijn nauw met elkaar verbonden door hun gemeenschappelijke doelstellingen en samenwerkingsstructuren. Steden kunnen dan ook deelnemen aan opeenvolgende programma’s, en zo voortbouwen op eerdere successen en ervaringen. Den Helder startte bijvoorbeeld een samenwerking met de Italiaanse stad Ravenna via een City-to-City Exchange (onderdeel van EUI), waarin Ravenna haar aanpak voor de herontwikkeling van de postindustriële wijk Darsena deelde. De samenwerking is voortgezet binnen het URBACT-netwerk ‘DARING Cities’. Hierin werken zeven steden samen aan een gebiedsgerichte aanpak voor het verbeteren van de leefbaarheid in wijken.
Europese digitalisering
Digitalisering in Europa is een actueel en belangrijk onderwerp voor alle Europese regio’s. Onderzoekers van De Haagse Hogeschool kijken daarom naar de impact van nieuwe EU-wetgeving op Nederlandse gemeenten. Ze benadrukken de noodzaak voor gemeenten om zich tijdig voor te bereiden op nieuwe regelgeving zoals de NIS2-richtlijn, de eIDAS 2.0-verordening en de Interoperable Europe Act. Deze wetgevingen vereisen dat gemeenten investeren in cybersecuritymaatregelen en de bewustwording binnen hun organisaties vergroten. Samenwerking en kennisdeling tussen gemeenten kunnen helpen om aan de nieuwe eisen te voldoen en de digitale weerbaarheid te versterken.
Gemeentelijke invloed in Europa
Steden spelen een sleutelrol in Europa, niet alleen door deel te nemen aan Europese programma’s en het uitvoeren van regelgeving, maar ook door het inbrengen van lokale inzichten. Marije Cornelissen, onderzoeker bij European Impact en voormalig lid van het Europees Parlement, weet hoe lobbyen in Brussel werkt. Haar belangrijkste boodschap: succes in Brussel is niet afhankelijk van financiële middelen, maar begint met een sterk inhoudelijk verhaal en de juiste samenwerkingspartners. Door goed voorbereid te zijn en samen op te trekken, kunnen ook (kleine) gemeenten invloed uitoefenen op Europese besluitvorming.
Een gezamenlijke stem richting Europa begint bij een goed begrip van wat de EU als bestuurslaag betekent. Nederlandse gemeenten hebben te maken met steeds meer Europese regelgeving, en een goede oriëntatie kan helpen om Europese ambities beter te koppelen aan de dagelijkse praktijk. De EU biedt veel mogelijkheden voor stedelijke ontwikkeling en Europese samenwerkingen, waarbij ook financiering een rol speelt. Hierdoor kunnen lokale opgaven beter worden aangepakt. Door proactief en samen te werken, kunnen gemeenten hun belangen effectief onder de aandacht brengen en profiteren van Europese netwerken en kennis.
Op de Europadag Green & Digital kwamen gemeentelijke experts, Europese strategen en onderzoekers samen om kennis, ervaringen en netwerken te delen. Het evenement bood inspiratie om nog actiever met Europa aan de slag te gaan en gaf praktische tips voor deelname aan de Europese initiatieven EUI, URBACT en DUT. In 2026 vindt opnieuw een Europadag plaats.
Platform31 biedt als National Contact Point ondersteuning, en organiseert gedurende het jaar verschillende infosessies rondom de calls. Wil je op de hoogte blijven? Schrijf je in voor de URBACT & EUI Nederland nieuwsbrief.
Foto’s: Ka-Chun Lo