Toegang tot Beschermd Thuis
Lokale (Wmo-)teams kunnen cliënten aanmelden bij het team Centrale Toegang. Zij voeren regionaal regie over het gehele proces rondom wonen en zorg – van intakes en evaluaties, tot aan uitstroom – en bekijkt wat iemand nodig heeft. “Het team heeft overzicht over het gehele aanbod en weet welke aanbieders ruimte hebben. Beschermd Thuis is daarbij altijd voorliggend aan Beschermd Wonen”, aldus Drost. “Dat houdt in dat bij een aanvraag Beschermd Wonen altijd nagegaan wordt of Beschermd Thuis een optie is, zeker wanneer iemand al een woning heeft. Zelfstandigheid en autonomie staan voorop, dus als iemand thuis kan blijven wonen heeft dat de voorkeur. Soms is er al te veel gebeurd in een woning. Dan gaat iemand niet per se naar Beschermd Wonen, maar kijken we of een andere woning beschikbaar is en bieden we daar Beschermd Thuis.”
Intensieve samenwerking als sleutel
Om Beschermd Thuis en een regulier huurcontract goed te laten verlopen, is een goede samenwerking nodig tussen woningcorporaties, aanbieders, ggz, belangenorganisaties, welzijn en gemeenten. In de Startnotitie Inkoop Wmo begeleiding en Beschermd Wonen (pdf) zet de regio Amersfoort in op een beperkt aantal aanbieders die gezamenlijk willen inzetten op het normaliseren van uitstroom, extramuralisering, ambulantisering en spreiding. En die goede lokale contacten en samenwerkingen hebben. Met de aanbieders wordt een contract afgesproken gebaseerd op partnership en taakgerichte bekostiging.
Bij de werkafspraken Thuis in de Wijk (pdf), die betrekking hebben op wonen met begeleiding in de wijk zónder aanbod van Beschermd Thuis, is de samenwerking tussen zorgaanbieders, corporaties en gemeente ook de basis. Guth vertelt: “Er wordt regelmatig geëvalueerd en actie ondernomen op de knelpunten die door partijen worden aangedragen. Deze knelpunten kunnen zowel vanuit casuïstiek naar voren komen als vanuit het proces tussen de partijen zelf. Een mooi voorbeeld van het gezamenlijke eigenaarschap is de verantwoordelijkheid voor eventuele schade aan een woning. Dit soort calamiteiten wordt financieel gelijkwaardig gedragen door alle partijen.”
Transformatiewerkplaatsen
“Amersfoort werkt ook met transformatiewerkplaatsen aan verbetering en ontwikkeling”, legt Drost uit. “Hierbij gaat het om een integraal overleg met verschillende samenwerkingspartners, om te werken aan gezamenlijke opgaven maar ook signalen en ideeën laagdrempelig in te kunnen brengen. Bij de transformatiewerkplaats Psychische Kwetsbaarheid is een klankbordgroep aanwezig, bestaande uit inwoners met ervaringskennis betrokken. Zij geven signalen van inwoners door en kijken mee bij de inkoopdocumenten voor Beschermd Wonen en Beschermd Thuis.”
Uit de transformatiewerkplaats is, in verschillende gemeenten in de regio, de behoefte aan ervaringsdeskundigheid in het herstelnetwerk voortgekomen. Welke activiteiten worden uitgevoerd in de sociale basis, wat is nog nodig en hoe dit kan worden ingevuld? Als gevolg heeft bijvoorbeeld een ervaringsdeskundige herstelcursussen gegeven in Baarn, waardoor inwoners hiervoor niet naar de ggz-instelling hoefden.
Ambities voor de toekomst
In het eerder vermelde uitvoeringsprogramma wordt benoemd dat de stap naar zelfstandig wonen vanuit een beschermde woonvorm voor sommige inwoners een te grote stap is. Daardoor zijn tussenstappen nodig. Niet alleen de arrangementen faciliteren maatwerk, maar ook inzet op diverse woonvormen. Het uitvoeringsprogramma zet in op passend woningaanbod en op keuzevrijheid van cliënten. “We streven er naar niet de cliënt te laten verhuizen als de zorg verandert, maar de zorg anders te organiseren”, aldus Drost.
Guth benadrukt hierbij: “Ook in de toekomst blijft het scheiden van wonen en zorg leidend, dat geldt voor iedereen.” Drost vult aan: “Aansluiting tussen het sociale en fysieke domein, waaronder het realiseren van goede voorzieningen in de wijk, is nodig om inwoners op een goede manier te laten wonen.” De Amersfoortse aanpak laat zien dat de beweging naar zelfstandig wonen met passende begeleiding en een huurcontract op eigen naam een proces is, geleid door een gezamenlijke doel- en normstelling, die continue afstemming vereist.