Wijkeconomie tilt wijken op; maak ruimte voor werk in de wijk

Werken in de wijk voegt economische en sociale waarde toe

Lokale werkgelegenheid en ruimte voor het MKB spelen een cruciale rol voor de vitaliteit van een wijk. Werken in de wijk voegt niet alleen economische waarde toe, maar draagt ook bij aan sociale cohesie, inkomen, reuring, leefbaarheid en een grotere betrokkenheid van bewoners, zegt Cees-Jan Pen (lector Regionale Economie, Fontys Hogeschool).

“Door werkgelegenheid en ondernemerschap lokaal te stimuleren, kunnen wijken veerkrachtiger worden. Huidige en nieuwe bewoners kunnen ook dichtbij werken en de wijk wordt minder afhankelijk van externe economische invloeden.” Het belang van maatwerk en samenwerking tussen ondernemers, gemeente en bewoners noemt Pen als essentieel onderdeel voor het slagen van deze initiatieven. Ruimte voor werken moet onderdeel worden van de wijkaanpak.

Tips voor een vitale wijkeconomie

Het Handboek Wijkeconomie en de whitepaper Vitale Wijkeconomie bespreken verschillende modellen en strategieën om wijkeconomie te bevorderen. Handboek Wijkeconomie (Seinpost/Ginder, 2010) en whitepaper Vitale Wijkeconomie (BMC, 2019) 2 Een van de belangrijkste bevindingen uit de literatuur is dat wijkeconomie pas goed werkt als vier onderdelen in balans staan; ruimte voor werk (de hardware), ondernemerschap (de software), werkgelegenheid en sociale cohesie. Door deze balans te behouden blijven de voordelen ook in de wijk.

Aanpakken slagen beter als bewoners, ondernemers en overheden samen optrekken

Uit de praktijk blijkt dat succesvolle initiatieven vaak afhankelijk zijn van een sterke samenwerking tussen bewoners, (impact)ondernemers en de gemeente. Praktijkvoorbeelden laten zien dat initiatieven die inspelen op lokale behoeften en waarbij bewoners actief worden betrokken, een hogere slagingskans hebben. In de praktijk komt dit onder andere naar voren in de Ontwikkelagenda ruimte voor werk van de gemeente Leiden. Ontwikkelagenda Ruimte voor Werk (gemeente leiden, 21 februari 2024) 3 Leiden zet onder meer in op mengen en verdichten, schuifruimte en voornamelijk betaalbaarheid. In het Werkspoorkwartier in Utrecht organiseren collectieven van maakondernemers hun eigen werkruimtes.

Lars Pijlman (Ginder) betoogt dat de wijkeconomie als bouwsteen kan dienen voor de lokale economie en hoe gemeenten dit effectief kunnen inzetten als beleidsinstrument. “Een succesvolle wijkeconomie moet altijd van onderop worden opgebouwd. Hierbij zijn maatwerk, interdisciplinaire samenwerking en een langetermijnperspectief cruciaal. En houd de balans tussen economische, maatschappelijke en omgevingswaarde. De uitdagingen liggen in de beperkte ruimte, sociale en economische mismatches en het gebrek aan gemeentelijke kennis en capaciteit. Dat vraagt om een flexibeler beleid en een beter overzicht van ruimtelijke puzzels.”

De diverse experts hebben een paar aanbevelingen voor de toekomst: stimuleer het gebruik van innovatieve modellen, zorg voor het versterken van lokale betrokkenheid en het ontwikkelen van integrale visies. En vooral: werk integraal en maak gebruik van de meerwaarde van de wijkeconomie.