Een favoriete tijdsbesteding van velen is een middagje shoppen in de binnenstad. Winkel in en winkel uit en daarna op een terrasje heerlijk nagenieten van de aankopen en mensen kijken. Maar wat voor veel mensen zo vanzelfsprekend is, is dat helaas niet voor iedereen. Ruim 2,5 miljoen mensen in Nederland hebben een beperking. Ze zijn doof, slechtziend, zitten in een rolstoel of hebben andere beperkingen. Volgens cijfers van het CBS uit 2020 hebben in Nederland in totaal zes op de tien mensen een beperking, maar in de praktijk zijn dit er meer als men ook de matige beperkingen meetelt. En als we ons dan realiseren dat Nederland enorm aan het vergrijzen is, dan weten we dat het aantal mensen met een beperking alleen maar zal stijgen de komende jaren.
Afgelopen tijd gingen we samen met MKB-Nederland, gemeenten en ondernemers in gesprek over toegankelijke binnensteden. Burgemeester Marcel Oosterveer van de gemeente Waalre noemt de term ‘sociale vierkante meters’. Hoewel hij daarmee vooral verwees naar het ruimer opstellen van terrassen, kan de term veel breder worden gebruikt. Het roept ons op de om de beperkte ruimte die we hebben dusdanig in te richten dat we rekening houden met elkaars behoefte aan ruimte. Of dat nu een terras, een binnenstad of een andere openbare ruimte betreft. Kleine maatregelen of aanpassingen zijn vaak al voldoende. Bijvoorbeeld door minder uitstallingen op de stoep, het toilet open te stellen voor mensen met hoge nood of door scheve stoeptegels te herstellen.
Het toegankelijker maken van winkelgebieden is belangrijk voor alle betrokken partijen, en niet in het minst voor de ondernemers zelf. De ervaring leert dat een toegankelijk winkelgebied de omzet behoorlijk vergroot omdat er meer mensen komen winkelen. Zowel mensen met als mensen zonder een beperking. Gemeenten kunnen dat stimuleren door subsidies te geven aan ondernemers die werken aan toegankelijkheid. En ook door zelf middelen vrij te maken voor het aanpakken van de openbare ruimte in winkelgebieden.
Het toegankelijker maken van winkelgebieden is een goed voorbeeld van samenwerking tussen het fysieke en het sociale domein. In bijvoorbeeld de gemeente Amersfoort is het initiatief voor toegankelijkheid genomen door het sociaal domein, en omarmd door ruimtelijke ordening en economische zaken. Waar samenwerking tussen domeinen niet automatisch tot stand komt, kunnen bijvoorbeeld centrummanagers de verbinder binnen de organisatie zijn.
De toegankelijkheid van binnensteden kan je vergroten met de MKB Toegankelijke Route. Dit is een aanpak waarbij winkelgebieden in binnensteden, van diverse gemeenten in Nederland, beter toegankelijk gemaakt worden voor mensen met een beperking. Een specialistische adviseur toetst zowel de ondernemingen als de openbare ruimte op de mate van toegankelijkheid. Vervolgens ontvangen zowel ondernemers als gemeente een advies over aanpassingen om de toegankelijkheid te bevorderen.
MKB-Nederland kan gemeenten ook advies en ondersteuning op maat geven bij het toegankelijker maken van winkelgebieden. Dat gebeurt in een zogenaamde ‘gouden driehoek’ waarbij de gemeente, ervaringsdeskundigen en inhoudelijke experts samenwerken om alle stakeholders in dat winkelgebied van deskundig advies op maat te voorzien. En als kers op de taart kan een locatie dan het ‘Nederlands Keurmerk voor Toegankelijkheid’ ontvangen. De social enterprise Ongehinderd werkt samen met MKB-Nederland in de ondersteuning van gemeenten bij het toegankelijk maken van binnensteden. Deze ondersteuning reikt verder dan winkelgebieden, en kan ook ingezet worden voor het toegankelijker maken van openbare gebouwen, stembureaus, horeca, attracties en evenementen.
Gemeenten die dit willen, kunnen zich nog bij MKB-Nederland melden. Er zijn nog een beperkt aantal adviestrajecten beschikbaar.
Deze tips komen uit de webinars over toegankelijke binnensteden die georganiseerd zijn door het Kennisnetwerk Regionale Economie. Dit is een community en platform voor iedereen die werkt aan ondersteuning van het mkb en ontwikkeling van de regionale economie.