Werken aan doorstroming van senioren
Werkbladen, praatplaten en instrumenten/interventies om lokaal of regionaal tot een doorstroomaanpak te komen.
In samenwerking met
In 2021 startte Woonplus Schiedam een doorstroomregeling die verhuizen naar een seniorenwoning extra aantrekkelijk maakt. De regeling vloeit voort uit een doorstroompilot, gestart enkele jaren eerder. “We hadden in 2017 nog geen concreet pakket aan doorstroommaatregelen en voerden toen veelal reactief gesprekken met senioren die graag wilden verhuizen maar daarbij wat hulp nodig hadden”, vertelt Corrie van den Berg, projectleider bij Woonplus Schiedam. “We hebben toen een consulent aangewezen die zich gingen richten op de doelgroep senioren die ook directe bemiddeling mocht inzetten. Zo ging het balletje rollen. In ruim 4 jaar hebben we zo’n 30 mensen begeleid naar een nieuwe woning.” Na een evaluatie besloot de corporatie om de pilot om te zetten in een doorstroomregeling.
Ook Sigrid Kapsenberg, manager van een gebiedsteam bij Woonplus Schiedam, is nauw betrokken: “De gedachte achter de regeling is dat we onze woningen evenwichtig verdelen en huurders passend bij de levensfase laten wonen. We willen graag doorstroming van de hele verhuisketen op gang brengen. Als senioren die (te) groot wonen, naar een kleinere woning verhuizen waarin ze ook nog eens langer zelfstandig kunnen blijven wonen, laten ze woningen achter waarin grotere gezinnen kunnen gaan wonen. En die gezinnen laten vaak woningen achter die aantrekkelijk zijn voor starters.”
Het doorstroompakket van Woonplus Schiedam biedt hier ruimte voor. Het pakket bestaat uit een basis- en aanvullend pakket. De regelingen uit het basispakket gelden voor iedereen. Daarbovenop kiest de huurder één maatwerkoptie uit het aanvullende pakket. Ook krijgt de 55-plusser een seniorenmakelaar toegewezen die hen persoonlijk begeleidt. Van den Berg: “De opties waar senioren uit kunnen kiezen, zijn breed. Sommige huurders kiezen voor de inzet van een klusdienst, terwijl een ander meer gebaat is bij de plaatsing van hulpmiddelen.”
Hieronder volgt de verkorte inhoud van de doorstroomregeling. Het basispakket bestaat uit:
Daarnaast kiest de huurder één maatwerkoptie uit het aanvullende pakket:
De doorstroomregeling loopt meer dan twee jaar en is inmiddels ook geëvalueerd. Van den Berg en Kapsenberg zien dat er veel animo is onder seniore huurders: “In 1,5 jaar tijd hebben we 42 huishoudens via deze regeling bemiddeld. 57% van hen laat een ruime eengezinswoning achter. Een woningtype dat schaars is in onze regio. Ook staan er een kleine 50 senioren op de wachtlijst voor een nieuwe woning en zijn er 186 aanvragen voor een gesprek met de seniorenmakelaar.”
De begeleiding door een seniorenmakelaar is een belangrijke factor binnen de regeling. Op basis van de evaluatie heeft de corporatie daarom besloten om de inzet van deze makelaar te verhogen. Kapsenberg: “Uit een enquête onder gebruikers van de regeling is gebleken dat ruim 90% tevreden is met de begeleiding van de seniorenmakelaar. Zij kennen het bezit, informeren, adviseren en kunnen onze huurders ook doorverwijzen naar andere organisaties, zoals de regionale Wmo-aanbieder Rogplus.”
91% procent van de gebruikers geeft de doorstroomregeling van Woonplus Schiedam een voldoende tot goede beoordeling. Slechts 9% ervaart het pakket als onvoldoende. Kapsenberg: ‘’We streven naar een zo goed mogelijke service en dat lukt in de meeste gevallen. Soms zijn er kleine strubbelingen. Zo hebben we aan het begin van de regeling een aantal momenten van miscommunicatie gehad met de klusservice. Dat veroorzaakte ongemak bij huurders.’’
Ruim de helft van de gebruikers kiest voor de externe klusservice. Ook de verhuisdienst is populair. Van den Berg: ‘’Veel huurders kiezen voor gemak en comfort. Een verhuizing is vaak stressvol en extra handen kunnen het verschil maken.’’ Een klein aantal kiest voor het Wmo-pluspakket of de optie tot twee jaar huurvast voor huurders die naar een vrijesectorwoning verhuizen. Enkele huishoudens maakten geen gebruik van het aanvullende pakket.
De lijnen tussen Woonplus Schiedam en andere organisaties zijn kort. Van den Berg: “De doorstroomregeling is ontwikkeld in samenwerking met huurders, de gemeente, het wijkteams, welzijnsorganisaties en de Wmo-aanbieder.” Ook nu nog spelen deze organisaties een rol in het proces: Wmo-aanbieder Rogplus adverteert de regeling bijvoorbeeld bij haar gebruikers en de vrijwilligers van de welzijnsorganisatie kunnen helpen met administratieve ondersteuning tijdens het proces.
Het doel van de aanpak is meerledig. De regeling geeft niet alleen voorrang aan senioren met een schaarse woning, maar versterkt ook de positie van gezinnen en huurders met een lokale binding. Zij krijgen voorrang om de vrijgekomen woning te huren. ”We proberen de vrijgekomen woning goed weg te zetten. We sturen op de verhuisketen als geheel”, aldus Kapsenberg. “Ons doel is om de verhuisketen tot de vierde mutatie in kaart te brengen. Zo kunnen zoveel mogelijk van onze huurders profiteren van de regeling.”
Hoewel de regeling goed loopt, zien Kapsenberg en Van den Berg ook een discrepantie tussen vraag en aanbod in Schiedam. Van den Berg: “Veel seniore huurders wonen in relatief grote woningen in Schiedam-Noord. Zij waarderen de voorzieningen in de wijk en willen blijven. We hebben voldoende geschikte seniorenwoningen in bezit, maar weinig in Schiedam-Noord.” Het gevolg is dat senioren lang op de wachtlijst staan. Van den Berg vertelt vervolgens: “Woonplus Schiedam leverde onlangs een nieuwbouwcomplex op, nabij het centrum van Schiedam. Een mooi complex, waar we enthousiast over waren. Helaas was er vanuit de voorrangsregeling weinig animo. De woningen zijn nu regulier verhuurd. Maar we hoopten dat we gebruikers van onze regeling blij konden maken.”
Over het algemeen is de corporatie erg tevreden met de geboekte resultaten. Daarom is besloten om de regeling verder te waarborgen in het huurproces. Ook de begroting voor deze regeling wordt vanaf nu jaarlijks opgenomen in de kostenraming van het team verhuur.
Kapsenberg en Van den Berg geven enkele aanbevelingen voor corporaties die met een doorstroompakket aan de slag willen. Van den Berg: “Durf als corporatie geld te investeren in een doorstroomregeling met meerdere instrumenten en interventies en geef deze in samenhang vorm. En heb daarbij oog voor persoonlijke begeleiding. Dan heb je het meeste effect.” Kapsenberg voegt toe: “We financieren de regeling zelf en hebben bij de totstandkoming verschillende keuzes tegen elkaar afgewogen. Zo dachten we ook na over een verhuiskostenvergoeding, huurgewenning of huurbehoud. Maar zijn we in overleg met de projectgroep op dit pakket uitgekomen.”
Kapsenberg stelt tot slot dat het belangrijk is om in communicatie-uitingen een positieve toon aan te slaan. “We willen ouderen absoluut niet het idee geven dat ze weg moeten. We willen uitgaan vanuit de belevingswereld van senioren.” Zo flyert de corporatie binnenkort huis-aan-huis over een nieuw seniorencomplexen de regeling Van den Berg: “Zo laat je ouderen zien wat er tegenover een verhuizing staat, namelijk een fijn appartementencomplex in hun vertrouwde omgeving.”
En in de toekomst? Dan blijft doorstroming bij Woonplus Schiedam volgens Kapsenberg en Van den Berg hoog op de prioriteitenlijst staan: “Het is een proces met een lange adem. We gaan door en hopen zo veel huurders passend te kunnen huisvesten.”