De juridische reis naar de Omgevingswet

Verslag G40/G4-leerkring Omgevingswet, 6 oktober 2022

10 oktober 2022 | Leestijd: 3 minuten

Het wijzigen van het omgevingsplan zorgt vaak voor hoofdpijn. Juridische veranderingen door de Omgevingswet kunnen deze hoofdpijn verergeren. Er zijn echter (tijdelijke) maatregelen die je kunt nemen om deze wat te verlichten. In de leerkring Omgevingswet G40/G4 is besproken welke juridische constructies er zijn om de overgangsperiode naar de Omgevingswet te overbruggen.

Auteur(s)

Alissa Kerklingh

“Ontspan uw hoofd”, zo stelt Maarten Engelberts, adviseur invoering Omgevingswet bij de VNG, in de leerkring op 8 september. Er gaat namelijk een ingewikkelde periode aankomen met de invoering van de Omgevingswet, ook juridisch. Toch is het zaak om zoveel mogelijk te kijken naar welke manieren van werken op de oude manier doorgezet kunnen worden, zodat het wiel niet opnieuw uitgevonden hoeft te worden.

Het wijzigen van het omgevingsplan is in de transitieperiode naar de Omgevingswet op enig moment niet meer mogelijk op de oude manier. Ook een nieuwe manier van werken in het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) zal nog niet altijd mogelijk zijn. Bijvoorbeeld omdat de plansoftware nog niet alle benodigde functies biedt, of omdat er landelijk nog onvolkomenheden zijn. Om urgente gebiedsontwikkeling niet te remmen, zijn er ‘Tijdelijke Alternatieve Maatregelen’ (TAM) ontworpen die dan in werking kunnen treden. Voor het wijzigen van het omgevingsplan is TAM-IMRO (Informatiemodel Ruimtelijke Ordening) van toepassing.

De TAM-IMRO is specifiek om het omgevingsplan digitaal te kunnen publiceren. In het onderstaand schema is dat uitgelegd. TAM-IMRO is dus bedoeld om ‘de winkel open te houden’ zolang je nog niet over bent op STOP/TPOD als gemeente. Het is niet bedoeld om een nieuw omgevingsplan op te bouwen.

Wanneer gebruik je dan TAM-IMRO? Hiervoor zijn drie aanleidingen:

Urgente gebiedsontwikkelingen
Nieuw beleid m.b.t. een bepaald thema of een bepaald gebied
Opbouw van het geconsolideerde integrale omgevingsplan (zonder tijdelijk deel)

De eerste reden is de meest voor de hand liggende reden: dit zijn ontwikkelingen die niet kunnen wachten tot het hele stelsel in werking is. Nieuw beleid of het opbouwen van de geconsolideerde versie is ook mogelijk met TAM-IMRO. Maar het lijkt logischer hiermee te wachten totdat het hele digitale stelsel definitief werkt.

Hoe gebruik je TAM-IMRO

Een eerste vraag die je stelt wanneer je een omgevingsvergunning wil verlenen, is of dit met huidig recht kan. Als dit niet het geval is, kun je nog twee vragen stellen. Kan het met een vergunning? Of kan het met een planwijziging volgens de oude standaarden? Als het antwoord op beide vragen ‘nee’ is, dan moet je TAM-IMRO gebruiken.

Over het algemeen zijn er verschillende vertrekpunten om TAM-IMRO te gebruiken. Belangrijk is om je te realiseren dat de manier waarop je nu werkt als gemeente het vertrekpunt bepaalt. In zijn presentatie verwijst Engelberts naar hoe je een TAM-IMRO op moet stellen en wat belangrijke aandachtspunten daarbij zijn. Binnenkort komt er een keuzehulp voor gemeenten beschikbaar op de website van de VNG.

Het gebruik van TAM-IMRO is erg technisch en vereist expertise. Specifieke informatie is beschikbaar in de opname van de bijeenkomst, in de presentatie van Engelberts en op onderstaande websites.

Effecten op organisatie

Op organisatorisch gebied zorgt het gebruik van TAM IMRO voor veranderingen. Deze worden beschreven in de bijsluiter. Zo moet het team met nieuwe werkzaamheden leren omgaan en heeft het gebruik van de tijdelijke maatregelen effect op hoe een omgevingsplan eruit zal zien in het DSO. Zo voorspelt de VNG dat TAM-IMRO de dienstverlening in het DSO enigszins vermindert, doordat de begrijpelijkheid minder kan worden. De VNG ontwikkelt daarom ook een factsheet over hoe je het DSO kan gebruiken met TAM-IMRO. Verder staan in de bijsluiter andere belangrijke consequenties voor dienstverlening en bedrijfsvoering.

Kijk de G40 en G4 – leerkring Omgevingswet van 8 september terug

Deelsessies

Transitie naar het Omgevingsplan: betekent dit een ‘Big Bang’ voor je gemeente? Vaak denken ambtenaren dat onder de Omgevingswet de manier van werken totaal anders wordt. In de verschillende deelsessies bleek dat een nieuwe manier van werken huidige wensen juist waarschijnlijk beter kan faciliteren. Vrees dus niet: de transitie van het Omgevingsplan vergt energie, maar hopelijk levert het een plan op waarmee meer mogelijk is. In drie deelsessies zoomden deelnemers dieper in op het Nevele arrest en wat dit betekent voor gebiedsontwikkeling, en hoe je bestaande regels over bodem en geluid mee kan nemen in het wijzigen van het Omgevingsplan.

Nevele-arrest

Bodem

Geluid