Transnationaal wonen onder oudere migranten

Transnationaal wonen

Juni 2009 bracht de VROM-Raad het advies Wonen in ruimte en tijd uit. In dit advies werd een aantal trends in het wonen benoemd, één daarvan was ‘transnationaal wonen’. Gaat het bij ‘transnationaal burgerschap’ om burgers die zich verbonden voelen met twee landen, ‘transnationaal wonen’ betreft burgers die tussen twee landen pendelen en daar wisselend wonen. De SEV (nu onderdeel van Platform31) besloot aan dit fenomeen aandacht te besteden, juist omdat een toenemend aantal burgers zich in Nederland in een dergelijke situatie bevinden. Platform31 dacht daarbij niet in eerste instantie aan hoogopgeleide expats, maar aan oudere migranten die in Nederland in een sociale huurwoning wonen, en regelmatig voor langere tijd afreizen naar het land van herkomst, zonder definitief te remigreren. Het zijn waarschijnlijk hun kinderen, de sociale zekerheid en de Nederlandse gezondheidszorg die hen aan Nederland binden.

Expertmeeting Transnationaal wonen

Tijdens een in 2010 georganiseerde expertmeeting toetste de SEV of ‘transnationaal wonen’ een issue was. Dat leek het geval te zijn. Zo zouden vooral Turkse ouderen in de ‘goede seizoenen’ (dat wil zeggen van april tot oktober) lang van huis zijn. Ze zoeken familie en kennissen op, gaan op vakantie, overwinteren, doen zaken et cetera. Maar ze laten in Nederland een lege huurwoning achter. Oudere migrantengroepen wonen voor het overgrote deel geconcentreerd in de grote steden. Dat zou betekenen dat in sommige wijken gedurende een deel van het jaar een groot aantal woningen tijdelijke leeg staat. Dat is slecht voor zowel de leefbaarheid als voor de portemonnee. De woonlasten van de pendelaars lopen in Nederland door, terwijl ze elders verblijven. De aanwezigen op de expertmeeting wezen op het belang om te onderzoeken of er mogelijk flexibele woonarrangementen zijn die tegemoet komen aan de situatie en wensen van de eerste generatie migranten die pendelt.

Passende woonvormen huisvesting migrantenouderen

De vergrijzing in Nederland krijgt een kleur. Nu al zien we verschillende initiatieven om migrantenouderen te gaan huisvesten. Zie de actuele discussie om in Rotterdam-Zuid een klein wijkje te bouwen, primair gericht op Turkse ouderen. In een dergelijk wijkje zouden flexibele woonvormen voor pendelaars niet mogen ontbreken. Het rapport van Risbo is een eerste kleinschalig verkennend onderzoek naar het pendelgedrag van ouderen en de daarbij mogelijk passende flexibele woonvoorkeuren. Het maakt duidelijk dat het aantal en aandeel oudere migranten in Nederland de komende twee decennia fors toeneemt. Ook blijkt een deel van de ondervraagde oudere migranten die momenteel pendelen, geïnteresseerd in een flexibele woonvorm die aansluit bij het pendelen.

Wie doet de volgende stap?

Het is de moeite waard deze verkenning met vervolgonderzoek verder te brengen en nog scherper dan nu, de potentiële markt voor flexibele woonvormen voor pendelaars in beeld te brengen. Voor woningcorporaties en projectontwikkelaars ligt hier een kans en misschien ook wel voor zorginstellingen. Veel kinderen en kleinkinderen vertellen hetzelfde verhaal. Wanneer vader of opa de vliegtuigtrap afdaalt, verdwijnen veel van zijn gezondheidsklachten, terwijl hun medische consumptie en beroep op geestelijke gezondheidszorg in Nederland relatief hoog is. Transnationaal wonen kan zo bezien ook een bijdrage leveren aan het terugdringen van de kosten van de gezondheidszorg.